Bé 7 tuổi mắc sán lá phổi từ một sai lầm khi ăn cua

Bác sĩ Phùng Xuân Hách, Bệnh viện Đặng Văn Ngữ cho biết, bệnh viện mới tiếp nhận một trường hợp bệnh nhi 7 tuổi ở Tuyên Quang được chẩn đoán mắc sán lá phổi.

Theo chia sẻ của mẹ bệnh nhi, cách đây vài tháng con đã từng phải điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương do bị đau đầu nhiều. Các bác sĩ nghi ngờ con bị xuất huyết não và được điều trị tại bệnh viện 1 tháng. Sau đó, bệnh nhi ổn định đã được xuất viện.

Lần vào viện này, bệnh nhi đau tức ngực, khó thở đã khám tại bệnh viện tỉnh và được chuyển tuyến xuống Bệnh viện Đặng Văn Ngữ. Kết quả khám, xét nghiệm, chụp phim cho thấy bệnh nhi mắc sán lá phổi.

Mẹ bé 7 tuổi vô cùng bàng hoàng khi nghe thông báo con bị bệnh sán lá phổi. Chính căn bệnh này đã khiến con chị bị đau tức ngực, khó thở phải nhập viện cấp cứu. Vị phụ huynh cũng cho biết thêm trước đó, khi ở nhà con chị có ăn cua đá nướng. Bác sĩ cho biết nguyên nhân gây bệnh có thể là do bệnh nhi đã ăn phải cua đá có nhiễm ấu trùng sán lá phổi chưa được nướng chín kỹ.

Theo bác sĩ Hách, trung bình Bệnh viện tiếp nhận khoảng vài chục ca sán lá phổi/1năm. Người nhiễm sán lá phổi thường có triệu chứng ho nhiều, khạc đờm, đờm kèm máu, có thể có tức ngực, khó thở. Điều này khiến cho bệnh nhân dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác như lao phổi, viêm phổi, viêm phế quản... Khi bệnh nhân có ho, đau tức ngực thường là đã có tổn thương tại phổi.

Bệnh nhân nhiễm sán lá phổi nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ để lại những di chứng nặng nề tại phổi.

Tác nhân gây bệnh sán lá phổi

Trên thế giới có hơn 40 loài sán lá phổi thuộc giống Paragonimus đã được báo cáo lây nhiễm cho động vật và người. Trong số hơn 10 loài được báo cáo lây nhiễm sang người, phổ biến nhất là P. westermani. Hiện tại ở Việt Nam mới chỉ phát hiện được loài P. heterotremus gây bệnh trên người.

BS. Hách cho biết, bệnh sán lá phổi được xác định lưu hành ở một số tỉnh phía Bắc: Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Lạng Sơn, Nghệ An...

Chu kỳ phát triển của sán lá phổi: Sán lá phổi đẻ trứng, trứng theo đờm qua họng ra ngoài hoặc theo phân khi nuốt đờm, trứng rơi xuống nước. Ở môi trường nước trứng phát triển và nở ra ấu trùng lông. Ấu trùng lông chui vào ốc để phát triển thành ấu trùng đuôi. Ấu trùng đuôi rời ốc bơi tự do trong nước, xâm nhập vào tôm cua nước ngọt, rụng đuôi phát triển thành ấu trùng nang ở trong thịt và phủ tạng của tôm, cua.

Người (hoặc động vật) ăn phải tôm, cua có ấu trùng nang chưa được nấu chín như cua nướng, mắm cua, uống nước cua sống thì sau khi ăn, ấu trùng sán vào dạ dày và ruột, xuyên qua thành ống tiêu hóa vào ổ bụng rồi từng đôi một xuyên qua cơ hoành và màng phổi vào phế quản để làm tổ ở đó.

Thời gian từ khi ăn phải ấu trùng đến khi có sán trưởng thành khoảng 5-6 tuần.

Các triệu chứng chính của bệnh sán lá phổi

Theo BS Hách, người bệnh thường ho kéo dài nhiều tháng, nhiều năm; tiến triển từng đợt cấp tính. Ho và khạc đờm lẫn máu.

- Có thể có tức ngực, khó thở.

- Nghe phổi có ran ngáy, ran rít.

- Có hội chứng 3 giảm ở đáy phổi khi có tràn dịch màng phổi (nếu sán ở trong màng phổi chúng gây tràn dịch màng phổi).

- Đối với những trường hợp sán khu trú ở phủ tạng khác, triệu chứng lâm sàng diễn biến phức tạp, tùy theo phủ tạng ký sinh.

Cách phòng bệnh sán lá phổi

Để phòng bệnh sán lá phổi, Bs Hách khuyến cáo:

- Luôn ăn chín, uống sôi. Để phòng trừ bị sán lá phổi, tuyệt đối không ăn cua hoặc tôm chưa nấu chín.

- Quản lý chất thải như đờm, phân hoặc dịch màng phổi, giữ vệ sinh môi trường.

- Tuyên truyền giáo dục sức khỏe trong cộng đồng: Ăn chín, uống chín, không ăn cua, tôm chưa nấu chín.

- Giải quyết mầm bệnh bằng cách phát hiện sớm và điều trị đặc hiệu cho người bệnh.