Hội chứng Peter Pan: Những ‘đứa trẻ’ mãi không chịu lớn

Hội chứng Peter Pan là gì?

Hẳn ai trong chúng ta cũng từng nghe đến cậu bé Peter Pan, nhân vật hư cấu của nhà văn James Matthew Barrie và xuất hiện nhiều trong các tác phẩm của hãng Hoạt hình Walt Disney. Peter Pan là một thiếu niên 12 tuổi, luôn muốn vui chơi và hưởng thụ cuộc sống.

Cậu từ chối “sự trưởng thành” và mãi mãi không chịu lớn lên. Chính vì đặc trưng ấy mà cái tên Peter Pan Syndrome – Hội chứng Peter Pan cũng được dùng để chỉ những người mãi mãi không chịu lớn lên.

Hội chứng Peter Pan là thuật ngữ dùng để miêu tả tình trạng khi một người trưởng thành không muốn trưởng thành, không muốn sống trong thế giới người lớn và không chịu đảm nhận trách nhiệm của người lớn như quản lý tài chính cá nhân, mối quan hệ tình cảm, mục tiêu nghề nghiệp, sở hữu nhà cửa…

Họ có những đặc điểm giống trẻ con như tính tò mò và hài hước, đôi khi là bùng nổ cảm xúc … Tuy nhiên không phải ai có đặc điểm này cũng mắc hội chứng Peter Pan.

Hội chứng Peter Pan là một hội chứng tâm lý phổ biến tuy nhiên không có cách nào để chẩn đoán chính xác và không có phương pháp điều trị chính thức.

Hội chứng có thể biểu hiện khác nhau ở từng người, nhưng nói chung, những người mắc hội chứng Peter Pan không muốn tham gia vào cuộc sống người lớn. Họ có thể không làm việc hoặc không đảm nhận nhiều trách nhiệm và có thể gặp khó khăn trong việc tiến xa trong cuộc sống.

Nguyên nhân hội chứng Peter Pan

Tuổi thơ được nuông chiều 

Nhiều phụ huynh quá cưng chiều con cái của họ. Họ không nói “không” và luôn đáp ứng mọi yêu cầu của con cái gì điều đó là tốt hay không.

Họ có thể ít khi trừng phạt con cái hoặc dạy chúng các kỹ năng sống, và khi trẻ lớn lên, họ có thể vẫn tiếp tục cưng chiều chúng, có thể cung cấp hỗ trợ tài chính liên tục. Những đứa trẻ được nuông chiều như vậy có thể không muốn chịu trách nhiệm khi trưởng thành.

Sự chuyển đổi đột ngột từ việc luôn được gia đình, cha mẹ làm cho mọi thứ cho đến việc phải tự đi làm, tự kiếm tiền và chi trả cuộc sống khiến nhiều đứa trẻ được nuông chiều không thể chấp nhận.

Trẻ được nuôi dạy theo cách này không được từ từ giới thiệu với các khái niệm người lớn, và việc tránh né - kết hợp với sự hỗ trợ từ gia đình - đã ngăn họ chuyển sang trở thành người lớn tự lập.

Tuổi thơ bị ngược đãi

Không phải ai mắc hội chứng Peter Pan cũng lớn lên trong một gia đình được nuông chiều. Mặt khác, việc bị lạm dụng khi còn bé có thể khiến trẻ cảm thấy cần "bắt kịp" với tuổi thơ của mình khi trưởng thành.

Những người này có thể trở lại các hành vi giống trẻ con khi họ rời xa cha mẹ và có nhiều sự kiểm soát hơn trong cuộc sống của họ. 

Sự khao khát và hoài niệm về tuổi thơ

Sự hoài niệm về tuổi thơ là trải nghiệm của nhiều người không chỉ riêng những người mắc hội chứng Peter Pan. Nhiều người trưởng thành vẫn nhớ lại tuổi thơ của mình sau khi đã đảm nhận trách nhiệm người lớn.

Tuy nhiên, người mắc hội chứng Peter Pan có thể trở nên ám ảnh bởi cảm giác và những điều ở tuổi thơ và cố gắng đưa nó về hiện tại bằng cách cư xử giống như khi họ còn bé.

Hoài niệm tuổi thơ là điều bình thường, nhưng khi bạn dành quá nhiều thời gian để lý tưởng hóa quá khứ và coi hiện tại như một thứ kém hơn hoặc tiêu cực, có thể bạn đang mắc phải hội chứng Peter Pan.

Khủng hoảng kinh tế

Hậu quả kéo dài của những cuộc suy thoái kinh tế lớn và gần đây là đại dịch COVID-19 vẫn gây ảnh hưởng đến xã hội. Nhiều người lao động đối mặt với giờ làm việc dài, thu nhập thấp và khó khăn lớn trong việc đạt được và tiến tới các mục tiêu cuộc sống do những yếu tố này gây ra.

Việc khó khăn và không thể đạt được các mục tiêu khiến nhiều người muốn quay trở lại quá khứ. Họ muốn trở lại việc được cha mẹ bao bọc, không cần lo lắng về tiền bạc, cuộc sống. Họ cho rằng đây là một lối thoát khỏi cuộc sống thực tế khó khăn của họ.

Trốn tránh hiện tại đôi khi có thể hữu ích, nhưng khi bạn liên tục không đảm nhận bất kỳ trách nhiệm nào trong cuộc sống của mình, điều đó có thể trở thành một vấn đề.

Không được dạy kỹ năng người lớn

Một đứa trẻ không được dạy các kỹ năng để trở thành người lớn thường gặp khó khăn khi lớn lên. Họ không biết cần làm gì, đảm nhận vai trò và trách nhiệm gì. Họ không biết làm việc, không biết giao tiếp với đối tác, không biết thể hiện tình cảm, không biết chăm sóc tình cảm...

Hay những điều tưởng chừng cơ bản như tự nấu ăn, tự đặt lịch hẹn với bác sĩ, thanh toán các hóa đơn… họ cũng không biết làm. Chính việc cảm thấy thiếu kỹ năng để trở thành người lớn nên nhiều người có thể chọn không đảm nhận trách nhiệm người lớn.

Triệu chứng và dấu hiệu của hội chứng Peter Pan

Biểu hiện dễ thấy nhất của hội chứng Peter Pan là tính cách người mắc bệnh rơi vào trạng thái “không chịu trưởng thành”. Ngoài ra, các triệu chứng thường thấy của hội chứng Peter Pan là:

• Cảm xúc quá mức.
• Tức giận đến phẫn nộ.
• Hạnh phúc trở thành hoảng loạn cực đoan.
• Khó chịu dẫn đến sự tự thương hại và trầm cảm
• Khó khăn trong việc bày tỏ cảm xúc yêu thương.
• Luôn cảm thấy tội lỗi.
• Khó thư giãn.
• Không đáng tin.
• Hay lừa gạt, chơi xỏ mọi người.