Bé gái 8 tuổi mỗi đêm chỉ ngủ được 3 tiếng, hay trằn trọc, đi học không tập trung, sống thu mình, dễ cáu gắt. Đi khám, bác sĩ cho biết bệnh nhân có dấu hiệu bị trầm cảm.
Theo chia sẻ của gia đình, mỗi đêm trẻ chỉ ngủ được ba tiếng, hay trằn trọc. Buổi sáng, bé mệt mỏi, đi học không tập trung, hay buồn bã, thu mình, cáu gắt hoặc phản kháng khi có người khác hỏi han. Các triệu chứng này bắt đầu xuất hiện khoảng 2-3 tháng trước.
Bác sĩ Nguyễn Viết Chung, Trưởng khoa Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện E cho biết, bệnh nhi được chẩn đoán trầm cảm. Qua khai thác tiền sử, bác sĩ nhận thấy trẻ không bị áp lực học tập, bạn bè hay sang chấn tâm lý trong quá khứ. Tuy nhiên, bố của bệnh nhi cũng bị trầm cảm, đang điều trị bằng thuốc. Vì vậy, bác sĩ nghi ngờ có thể do gene di truyền từ gia đình.
Theo vị bác sĩ, đây là một trong số ít những ca bệnh trẻ tuổi bác sĩ tiếp nhận. Thời điểm xuất hiện các triệu chứng có thể là giai đoạn bệnh bộc phát, dù trước đó chưa từng gặp vấn đề sức khỏe hay tâm lý. Hiện, bệnh nhi được kê đơn thuốc kết hợp can thiệp tâm lý.
Một nghiên cứu công bố trên JAMA Nhi khoa năm 2023 cho thấy tỷ lệ trầm cảm ở trẻ em dưới 13 tuổi chiếm khoảng 0,71%. Đây là hiện tượng không phổ biến và cần được chú ý đặc biệt, bởi việc nhận biết và can thiệp sớm sẽ giúp trẻ vượt qua, phát triển lành mạnh trong tương lai, các chuyên gia cho hay.
Tại Việt Nam, trầm cảm là nguyên nhân thứ 5 dẫn đến gánh nặng bệnh tật. Theo báo cáo của Bộ Y tế năm 2023, ước tính có khoảng 3,2 triệu người Việt Nam mắc bệnh trầm cảm. Con số này chiếm 3,1% dân số, tương đương với 1 trong 32 người.
Rối loạn trầm cảm được kích hoạt bởi nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có yếu tố gene di truyền. Việc nhiều người trong gia đình cùng mắc bệnh có thể xảy ra do một số biến thể gene liên quan đến sự khởi phát của chứng trầm cảm, dù trước đó chưa từng ghi nhận gặp căng thẳng hay các vấn đề tâm lý khác.
Ngoài yếu tố gene, môi trường cũng tác động đến sức khỏe tâm lý trẻ. Nhiều trường hợp khi gia đình có người gặp vấn đề sức khỏe tinh thần, người nhà bị tiếp nhận nguồn năng lượng tiêu cực, luôn trong trạng thái căng thẳng. Thực tế cho thấy người chăm sóc đầu đời là tấm gương soi giúp trẻ học tập hầu hết kỹ năng, cảm xúc, cách thức ứng phó...
"Nếu cha mẹ bị sang chấn tâm lý hay trầm cảm, dù nguyên nhân do đâu, ít nhiều cũng để lại những hệ quả cho thế hệ sau", bác sĩ Chung nói.
Một số dấu hiệu nhận biết rối loạn trầm cảm:
- Mất hứng thú hoặc sở thích
- Mất cảm giác ngon miệng, ăn ít hoặc sút cân
- Rối loạn giấc ngủ
- Rối loạn hoạt động tâm thần vận động
- Giảm sút năng lượng, khí sắc giảm
- Cảm giác vô dụng hoặc tội lỗi
- Khó suy nghĩ, tập trung hoặc ra quyết định
- Ngoài ra, bệnh nhân còn có ý tưởng hoặc có hành vi tự sát.
Trầm cảm cần được can thiệp sớm. Vì vậy, khi có các dấu hiệu trên, người dân nên tới các cơ sở chuyên khoa sức khỏe tâm thần để kiểm tra ngay.