Vụ cháu bé 8 tuổi bị bạo hành tử vong ở TP.HCM: Luật sư lên tiếng về việc điều tra bổ sung, giám định vết thương cũ của nạn nhân

Liên quan đến vụ vé V.A. (8 tuổi, TP.HCM) bị bạo hành đến từ vong, được biết, khoảng 8h20 ngày 21/7, Tòa gia đình và người chưa thành niên (TAND TP.HCM) xét xử sơ thẩm bị cáo Nguyễn Võ Quỳnh Trang (SN 1995, quê Gia Lai) về tội "Giết người" và "Hành hạ người khác"; Nguyễn Kim Trung Thái (SN 1985, ngụ quận 1, TP.HCM) tội "Hành hạ người khác" và "Che giấu tội phạm".

Sau hơn 1 giờ tiến hành phiên tòa, Hội đồng xét xử (HĐXX) quyết định trả hồ sơ vụ án để điều tra bổ sung, yêu cầu giám định các thương tích trước ngày cháu bé tử vong. Mới đây, trên trang cá nhân, luật sư Nguyễn Anh Thơm - một trong các luật sư bảo vệ quyền lợi cho bị hại - đã có nhiều chia sẻ liên quan đến sự việc

Tại sao phải giám định bổ sung vết thương cũ của nạn nhân?

Theo luật sư Thơm, bản kết luận giám định pháp y tử thi cháu V.A. ngày 20/01/2022 của Phòng kỹ thuật hình sự công an TP.HCM kết luận nguyên nhân chết do phù phổi cấp do sốc đa chấn thương. Cơ chế hình thành dấu vết để lại trên tử thi đã xác định có rất nhiều các tổn thương trên cơ thể là nguyên nhân cháu tử vong, trong đó : "... Là các tổn thương cũ, do vật tày tác động gây nên. Là nguyên nhân gây ra cái chết cho nạn nhân... Các tổn thương cũ, xảy ra trước khi tử vong trong khoảng từ 02 đến 25 ngày là yếu tố cộng thêm dẫn đến cái chết của cháu bé.

Như vậy, Bản kết luận giám định pháp y tử thi đã xác định hành vi sử dụng bạo lực của các đối tượng diễn ra trong thời gian dài gây nên những thương tích rất nguy hiểm, là yếu tố cộng thêm dẫn đến cái chết của cháu Vân An vào ngày 22/12/2021.

Căn cứ Thông tư 22/2019/TT-BYT ngày 28/8/2019 (Quy định về tỷ lệ phần trăm tổn thương cơ thể sử dụng trong giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần) đã quy định tại tại Khoản 2 Điều 2 Nguyên tắc giám định “Giám định để xác định tỷ lệ % TTCT được thực hiện trên hồ sơ trong trường hợp người cần giám định đã bị chết hoặc bị mất tích hoặc các trường hợp khác theo quy định của pháp luật”

Trong quá trình điều tra, Cơ quan điều tra có thiếu sót không trưng cầu giám định tỷ lệ thương tích do chúng gây ra trước ngày cháu bị giết chết là bỏ lọt tội phạm. Bản kết luận giám định pháp y tử thi đã nêu trên cơ thể cháu có rất nhiều các vết thương cũ (từ 02 đến 25 ngày) rất nghiêm trọng, dẫn đến cái chết, là yếu tố cộng thêm dẫn đến cái chết của cháu Vân An vào ngày 22/12/2021. Đây là căn cứ quan trọng để đánh giá tính nguy hiểm hành vi phạm tội kéo dài của chúng và làm căn cứ định tội danh Giết người của Nguyễn Kim Trung Thái.

Cơ quan điều tra đã thu thập bệnh án của cháu Vân An tại Bệnh viện, các tài liệu giám định vết thương cũ và vết thương ngày cháu bị tử vong hành hung 22/12/2021. Tuy nhiên, Cơ quan điều tra chỉ ra quyết định trưng cầu giám định nguyên nhân tử vong, cơ chế hình thành vết thương ngày 22/12/2021 là chưa đầy đủ theo quy định của pháp luật.

Do đó, trên cơ sở ý kiến của luật sư đưa ra tại phiên Tòa, Hội đồng xét xử đã chấp nhận trả hồ sơ điều tra bổ sung yêu cầu trưng cầu giám định để có căn cứ buộc tội các bị cáo.

"Công lý sẽ được thực thi. Tội ác của chúng sẽ bị trừng trị nghiêm minh nhất là mong muốn của mọi người dân trong xã hội cũng như gia đình bị hại và các luật sư" - Luật sư Thơm nêu rõ quan điểm trong bài viết.

Quy định trả hồ hồ sơ điều tra bổ sung tại phiên Tòa sơ thẩm

Luật sư Thơm cho biết, căn cứ Khoản 2 Điều 174 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định thời hạn điều tra bổ sung như sau "Trường hợp vụ án do Viện kiểm sát trả lại để yêu cầu điều tra bổ sung thì thời hạn điều tra bổ sung không quá 02 tháng; nếu do Tòa án trả lại để yêu cầu điều tra bổ sung thì thời hạn điều tra bổ sung không quá 01 tháng. Viện kiểm sát chỉ được trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung hai lần. Thẩm phán chủ tọa phiên tòa chỉ được trả hồ sơ để điều tra bổ sung một lần và Hội đồng xét xử chỉ được trả hồ sơ để điều tra bổ sung một lần"

Luật không có quy định thời hạn Viện kiểm sát chuyển hồ sơ và quyết định điều tra bổ sung cho CQĐT bởi Tòa án trả hồ sơ cho Viện kiểm sát chứ không trả trực tiếp cho cơ quan điều tra.

Liên quan đến vấn đề này, Thông tư liên tích số 02/2017 đã có quy định hướng dẫn tuy nhiên cũng mới dừng lại ở quy định chung chung tại khoản 2 Điều 10 Thông tư liên tịch số 02/2017/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-BCA-BQP ngày 22 tháng 12 năm 2017 “VKS ra quyết định…chuyển ngay cho cơ quan điều tra…”. Vậy, “ngay” là bao lâu hiện nay vẫn chưa được giải thích cụ thể phụ thuộc vào ý chí của các cơ quan tố tụng.

Thủ tục, số lần trả hồ sơ điều tra bổ sung của HĐXX tại phiên tòa sơ thẩm nhưvsau:

+ Thứ nhất, về thủ tục trả hồ sơ:

Theo quy định tại Thông tư liên tịch số 02/2017 thì việc trả hồ sơ phải lập thành văn bản, có chữ ký của người có thẩm quyền và ghi rõ nội dung cần điều tra bổ sung, những vi phạm thủ tục tố tụng cần khắc phục. Sau khi nhận được hồ sơ và quyết định trả hồ sơ của Tòa án, nếu xét thấy không thể bổ sung, Viện kiểm sát phải chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra, nếu thấy quyết định trả hồ sơ của Tòa án không có căn cứ thì Viện kiể sát gửi văn bản nêu rõ lý do và chuyển lại hồ sơ cho Tòa án. Đối với cơ quan điều tra, sau khi nhận được hồ sơ phải tiến hành điều tra những nội dung trong quyết định trả hồ sơ. Sau khi kết thúc điều tra phải ra kết luận điều tra bổ sung. Tùy thuộc vào kết luận điều tra, Viện kiểm sát ra thông báo hoặc ban hành Bản cáo trạng mới nếu thay đổi tội danh, bổ sung tội mới và chuyển hồ sơ cho Tòa án tiến hành xét xử vụ án.

+ Thứ hai, về số lần trả hồ sơ của HĐXX tại phiên tòa sơ thẩm: Theo khoản 2 Điều 174 BLTTHS, HĐXX chỉ được trả hồ sơ điều tra một lần.

Tòa có quyền xét xử tội nặng hơn truy tố

Cũng theo luật sư Nguyễn Anh Thơm, căn cứ Điều 298 Bộ luật tố tụng hình sự quy định về Giới hạn của việc xét xử của Tòa như sau: Tòa án xét xử những bị cáo và những hành vi theo tội danh mà Viện kiểm sát truy tố và Tòa án đã quyết định đưa vụ án ra xét xử.

Tòa án có thể xét xử bị cáo theo khoản khác với khoản mà Viện kiểm sát đã truy tố trong cùng một điều luật hoặc về một tội khác bằng hoặc nhẹ hơn tội mà Viện kiểm sát đã truy tố.

Trường hợp xét thấy cần xét xử bị cáo về tội danh nặng hơn tội danh Viện kiểm sát truy tố thì Tòa án trả hồ sơ để Viện kiểm sát truy tố lại và thông báo rõ lý do cho bị cáo hoặc người đại diện của bị cáo, người bào chữa biết; nếu Viện kiểm sát vẫn giữ tội danh đã truy tố thì Tòa án có quyền xét xử bị cáo về tội danh nặng hơn đó.

Luật sư nhận định: ''Có thể thấy, nếu sau khi Tòa trả hồ sơ điều tra bổ sung khắc phục những thiếu sót nhằm xác định đúng tội danh, hành vi phạm tội của các bị cáo mà Viện kiểm sát vẫn giữ nguyên quan điểm truy tố thì Tòa vẫn có thể xét xử bị cáo về một tội danh khác nặng hơn''.

Quyết liệt đề nghị thay đổi tội danh của người cha sang đồng phạm giết người

Luật sư Nguyễn Anh Thơm cho rằng: ''Tòa chấp nhận quan điểm của luật sư trả hồ sơ trưng cầu giám định bổ sung là một căn cứ vững chắc cho Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát xem xét tội danh Nguyễn Kim Trung Thái đồng phạm Giết người''.

Do đó, khi có thông báo hồ sơ vụ án được chuyển lại cho Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hồ Chí Minh, luật sư Thơm sẽ tiếp tục kiến nghị đến lãnh đạo Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Ban giám đốc Công an TP Hồ Chí Minh, Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Viện trưởng VKSND TP Hồ Chí Minh,... đề nghị thay đổi tội danh của Nguyễn Kim Trung Thái từ tội ''Che giấu tội phạm'' sang tội ''Giết người'' với những căn cứ pháp lý cụ thể.

Theo báo Lao Động, hơn 9 giờ ngày 21/7, HĐXX quyết định hoãn phiên tòa sơ thẩm công khai vụ án. HĐXX xét thấy cần tiến hành giám định tỉ lệ tổn thương cơ thể của bị hại vào ngày 7, 10, 11 và 12/12/2021 mà không thể thực hiện ngay tại phiên toà. Vì lẽ đó, HĐXX quyết định hoãn phiên toà, trả hồ sơ cho VKSND TP HCM. Thời gian mở lại phiên xét xử sẽ được HĐXX thông báo sau.

Hai bị cáo Nguyễn Võ Quỳnh Trang và Nguyễn Kim Trung Thái không được lập tức áp giải lên xe về nơi giam giữ. Gần 15 phút sau, lực lượng cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp mới dẫn giải các bị cáo lên xe và rời khỏi tòa án bằng cổng phụ.