Những tác dụng của cây cúc tần cho sức khỏe và cách sử dụng hiệu quả nhất

1. Cây cúc tần là gì?

Cúc tần là cây thuốc nam quý, thuộc họ cúc. Một số tên gọi khác của cây như cây từ bi, cây đại bi, đại ngải, băng phiến ngải, lức ấn, hoa mai não. Cây có tên khoa học là Pluchea indica.

Tổng quan về hoa cúc tần:

Cúc tần là loại cây thuộc nhóm cây bụi, có thân cao 1 – 2m, cành mảnh. Cành cây mỏng, lá mọc so le nhau, có hình bầu dục và hầu như không có cuống.

Hoa mọc thành cụm ở ngọn các nhánh, đầu có cuống ngắn màu tím nhạt. Quả hình trụ thoi, có 10 cạnh. Toàn thân có lông tơ và có mùi thơm.  Hay có dây tơ hồng sống ký sinh trên cây. Cây cho quả nhỏ.

Cây cúc tần mọc ở đâu?

Cây cúc tần mọc hoang bắt nguồn từ Malaysia và Ấn Độ. Thường được trồng nhiều ở vùng đồng bằng để làm hàng rào che chắn.

Cây được thu hoạch hái quanh năm, được trồng bằng cành vào mùa xuân, mùa thu. Tuy nhiên thời điểm tốt nhất để thu hoạch là vào mùa hè – mùa thu. Tác dụng của cây cúc tần là có thể dùng cành, rễ và lá để chế biến thuốc.

Ở khu vực Bắc Trung Bộ ví dụ Thanh Hóa, Ninh Bình, Nghệ An, cây cúc tần phát triển mạnh.

Chế biến: Dùng cúc tần dạng tươi hoặc khô. Nếu dùng cúc tần khô thì chỉ cần thu hái cúc tần tươi về và rửa sạch, phơi khô

Bảo quản: Bảo quản cúc tần tươi ở nhiệt độ lạnh. Còn khô để nơi khô ráo.

+ Thành phần hóa học

Trong cây cúc tần chứa giàu tinh dầu và các thành phần hóa học như lipit, canxi, vitamin C, xenluloza, protein, caroten và sắt (Fe).

2. Cây cúc tần có tác dụng gì?

Theo đông y, cúc tần có tính mát và vị đắng, tác dụng vào 2 kinh Thận và Phế. Cây cúc tần chữa bệnh gì? Theo kinh nghiệm dân gian, những tác dụng của cây cúc tần bao gồm:

- Tăng cường hệ tiêu hóa

- Chữa cảm mạo, sốt

- Chữa các bệnh về xương khớp, đau nhức, thấp khớp, gai cột sống 

- Lợi tiểu và cải thiện hiệu quả chứng bí tiểu

- Giúp giảm căng thẳng

3. Các bài thuốc chữa bệnh từ cây cúc tần

Theo dân gian và đông y, có thể kể đến một số bài thuốc hữu ích được sử dụng từ cây cúc tần từ lâu đời như:

- Chữa cảm sốt, đau nhức đầu

Dùng 2 nắm lá cúc tần, 1 nắm lá sả, 1 nắm lá chanh. Mỗi vị khoảng 8-10 gram, sắc nước uống khi còn nóng và dùng phần bã nấu với lượng nước nhất định để xông hơi cho đến khi mồ hôi ra. Đây là cách giúp nhanh chóng giảm cảm mạo, nhức đầu.

Đồng thời, bệnh nhân có thể áp dụng bài thuốc kết hợp dùng lá cúc tần với lá hương nhu, lá bàng, sắc thuốc và uống.

- Cây cúc tần chữa đau lưng

Dùng lá cúc tần bao gồm cả cành non đem rửa sạch, giã nát. Sau đó, trộn thêm một ít rượu trắng, sao cho đến khi nóng lên rồi đắp lên vùng đau. Giữ yên trong vòng 15 – 20 phút cho đến khi bã khô. Kiên trì áp dụng liên tục trong nhiều ngày sẽ giúp giảm đau đáng kể. 

- Chữa vết thương, bầm dập

Để nhanh chóng làm dịu cơn đau và giúp vết thương mau lành hơn, bạn dùng lá cúc tần tươi, giã nát và đắp lên vùng vết thương.

- Điều trị thấp khớp, chữa đau nhức xương khớp

Dùng rễ cúc tần 20g,  rửa sạch và sắc nước uống. Hoặc bạn có thể kết hợp dùng rễ trinh nữ 20g, rễ bưởi bung 20g, lá đinh lăng, cam thảo dây mỗi vị 10g sắc nước uống hằng ngày. Uống  liên tục trong vòng 5 – 7 ngày, giúp chữa thấp khớp và giảm đau nhức xương.

 - Chữa đau đầu do suy nghĩ nhiều, tinh thần căng thẳng

Dùng 50g cúc tần, 50g hoa cúc trắng xé nhỏ, 100g  đu đủ vừa chín tới, 100 g óc lợn 100g. 

Đầu tiên, cho cúc tần, hoa cúc trắng, đu đủ đun sôi cùng với 1 lít nước. Sau đó, tiếp tục cho óc lợn vào đun thêm 20 phút cho chín nhừ. Nên ăn nóng trước bữa cơm và chia thành 2 lần ăn/ ngày. Kiên trì áp dụng liên tục trong 1 tuần sẽ giúp giảm bớt căng thẳng hiệu quả.

- Chữa ho do viêm khí quản

Dùng 20 gram (khoảng 3 nắm) lá cúc tần già, rửa sạch và băm nhỏ. Vo sạch 2 nắm gạo, 2-3 lát gừng tươi đã được thái nhỏ cùng với nửa lạng thịt lợn nạc đã băm nhuyễn.

Cách nấu: Đem tất cả các nguyên liệu nêu trên hầm thành cháo cho chín nhừ. Người bệnh nên ăn cháo nóng vào lúc đói, ăn liên tục 3 ngày, mỗi ngày 3 lần như bữa chính sẽ giúp cải thiện triệu chứng bệnh ho.

- Cây cúc tần chữa ho, viêm họng, viêm mũi

Dùng lá cúc tần, cỏ xước, hoa ngũ sắc tím (hoa cứt lợn) theo tỉ lệ 1:1:1. Sau đó đem đun sôi với  một ít nước lạnh (tốt nhất là nước mưa) rồi cho trẻ uống thay nước. Một ngày chia ra uống nhiều lần sẽ giảm ho hiệu quả. Khi trẻ bị sốt cao, các mẹ có thể kết hợp dùng thêm lá diếp cá.

- Cây cúc tần chữa bệnh trĩ

Chuẩn bị lá cúc tần, lá sung, lá lốt, lá ngải cứu, mỗi thứ một nắm cùng vài lát nghệ.

Sau khi đem rửa sạch, bạn cho đun với nước. Đến khi cô đặc lại thì dùng lấy nước này xông hậu môn khoảng 15 phút. Khi nước còn âm ấm thì ngâm trực tiếp thêm 10 – 15 phút nữa rồi lau khô.

Kiên trì áp dụng bài thuốc này liên tục trong 2 – 3 lần/ tuần. Với trường hợp trĩ nhẹ, sau 2 tháng áp dụng búi trĩ có thể co lên, dần biến mất.

- Chữa chứng bí tiểu

Đun sôi 40 gram lá cúc tần khô hoặc 100 gram lá tươi với nước và uống hàng ngày.

- Điều trị bệnh gai cột sống

Rửa sạch 1 nắm lá cúc tần tươi và đem giã nát. Thêm ít muối vào trộn chung cùng 1/4 lon bia rồi uống. kiên trì dùng bài thuốc này trong vòng 1 tuần là cách giúp giảm đau do gai cột sống gây ra rất hiệu quả.

- Giúp tăng cường hệ tiêu hóa

Rửa sạch một nắm lá cúc tần tươi và nhai sống sau mỗi bữa ăn. 

- Chữa lao lực nặng, thổ huyết

Chuẩn bị  150g cúc tần bao gồm cả thân, cành, lá, 20g cua đồng. Đem xắt nhỏ cúc tần khoảng 2cm. Giã nát cua (bỏ vỏ, yếm, chỉ lấy phần thịt) với 30ml nước vắt lấy nước cốt. Tiếp theo, cho thêm 1/2 muỗng muối uống 3 lần sáng, trưa, chiều. Sau khoảng 5 ngày sẽ dứt thổ huyết.

- Chữa hen

Dựng bó cúc tần như bó rau muống vào chỗ mát. Tiếp theo, bạn đem bẻ cả ngọn, lá non, lá già rửa sạch. Ngâm với nước muối pha loãng. Sau đó đem giã nát, thêm vào một bát nước lọc và chắt lấy nước cốt, bỏ phần xác. Uống liên tục nước này trong vòng 100 ngày sẽ thấy bệnh có dấu hiệu thuyên giảm.

Tham khảo

Ở Trung Quốc (Quảng Châu), người ta thường giã nát lá tươi và đem trộn với bột gạo, đường để làm bánh cho trẻ con ăn. Dùng cách này sẽ giúp làm ấm dạ dày và trừ cam tích. Dùng cành lá nấu nước tắm là cách trị ghẻ hiệu quả. 

- Ở Ấn Độ, người ta thường dùng rễ và lá làm se, giải nhiệt, giúp giảm sốt.

- Ở Trung Quốc, cúc tần còn được dùng để chữa viêm hạch bạch huyết dạng lao cổ. 

- Ở Thái Lan, lá cúc tần tươi được dùng trị bệnh trĩ,  toàn cây được dùng ngoài trị bệnh về da.

Với những thông tin chia sẻ về tác dụng của cây cúc tần trên, hy vọng sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn chính xác về cây thuốc quý này và biết cách vận dụng lợi ích tuyệt vời của cây cúc tần vào cuộc sống để có cách chữa bệnh an toàn, tiết kiệm.