Nỗi ám ảnh mang tên “nhất định phải gầy” của phụ nữ

Khi còn là sinh viên đại học ở Thành phố New York, Marina Muhui Zheng thường về nhà ở New Jersey, Mỹ để ăn cơm mẹ nấu. Với mẹ cô, một bữa ăn hoàn chỉnh phải có đủ đạm, rau củ, canh và cơm. Mẹ thường làm cho Zheng món thịt ba chỉ kho tàu, bánh rán và cua lông ăn kèm với thịt.

“Ngày còn trẻ, tôi rất gầy. Tôi có thể ăn bất cứ thứ gì mình muốn mà không lo tăng cân, một đặc ân mà tôi đã tận dụng triệt để. Cho đến năm cuối đại học, việc ăn uống vô độ và lười vận động khiến tôi tăng cân, những bộ quần áo rộng thùng thình nay chật ních. Nhưng điều kinh khủng nhất là tôi không còn gầy nhất phòng ký túc xá.

Tôi lao vào giảm cân, ép buộc bản thân không được ăn nhiều. Tôi từ chối tất cả những món ăn mẹ nấu và gần như không ăn cơm vì muốn thân hình chuẩn, gương mặt xinh đẹp", Zheng, hiện là quản lý tại công ty phát triển thương hiệu Saboteur có trụ sở tại London kể.

Lisa Lee, nhà xuất bản tạp chí Hyphen, kể lại cuộc đấu tranh của chính cô ấy với hình ảnh cơ thể trên đài phát thanh National Public Radio năm 2011: “Tôi có lẽ là người to lớn nhất trong số tất cả anh em trong nhà. Mẹ luôn tự hào về việc chỉ mặc quần áo số 0 khi bằng tuổi tôi. Tôi không cho rằng mặc quần áo size 10 là điều ghê gớm. Nhưng đối với người khác, chúng rất quan trọng”.

Giống như Lee, điều quan trọng nhất đối với Zheng không thực sự là số cân đã tăng, mà là việc không còn có được thân hình như người châu Á mong đợi nữa. Kỳ vọng đó có thể là một khuôn mẫu, nhưng đó là điều Zheng không thể không phấn đấu.

Phụ nữ châu Á được miêu tả trên các phương tiện truyền thông đại chúng và văn hóa đại chúng là những người mỏng manh, yếu đuối và luôn luôn gầy.

Những định kiến này được củng cố bởi những mô tả của đàn ông châu Á. Trong một bài báo đăng tải trên tạp chí thời trang Variety, hai tác giả Grace Kao và Peter Shinkoda viết: "Nếu như người châu Á được coi là trầm lặng và dễ chịu thì phụ nữ Mỹ gốc Á lại cực kỳ nữ tính, trong khi đàn ông Mỹ gốc Á bị tước bỏ nam tính".

Tư tưởng đàn ông châu Á càng làm méo mó hình ảnh của phụ nữ trong mắt người khác và đối với chính họ. Nữ giới ở thế hệ trước được nhận xét có dáng mảnh mai, thế hệ sau phải đối mặt với áp lực phải gầy hơn, để có cảm giác là phụ nữ. Tâm lý này khi đặt trong nền văn hóa lấy ẩm thực làm trung tâm, dễ dẫn đến thói quen ăn uống không lành mạnh.

Trong khi chứng rối loạn ăn uống thường liên quan đến các nền văn hóa phương Tây - đặc biệt là phụ nữ da trắng trẻ tuổi, giàu có và có học thức, thì nghiên cứu đã chỉ ra rằng nỗi ám ảnh về việc ăn kiêng có xu hướng đi kèm với quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa. Khi các quốc gia châu Á trở nên giàu có hơn, số người ăn kiêng gia tăng.

Tại Nhật Bản, tỷ lệ người mắc chứng biếng ăn tăng gấp 4 lần từ những năm 1990 đến 2010. Tính đến năm 2014, tỷ lệ mắc chứng rối loạn ăn uống của sinh viên đại học ở Trung Quốc gần như ngang bằng với các nước phương Tây. Nghiên cứu năm 2009 ở Đài Loan tiết lộ rằng ăn uống vô độ và sử dụng thuốc nhuận tràng để giảm cân đang trở nên phổ biến hơn ở phụ nữ tuổi đại học, 43% trong số họ có nguy cơ mắc chứng rối loạn ăn uống.

Tuy nhiên, chứng rối loạn ăn uống và sức khỏe tâm thần nói chung vẫn là điều cấm kỵ, ít được chia sẻ trong cộng đồng. Việc từ chối chia sẻ cởi mở về sự nguy hiểm của điều này đã âm thầm giết chết hàng chục nghìn người mỗi năm.

Cô Zheng đã mất nhiều năm để sửa thói quen ác cảm với đồ ăn. Ngay cả bây giờ, cô thấy mình bị kích thích bởi sự thôi thúc muốn hạn chế chế độ ăn uống của mình, mặc dù hiểu rằng làm như vậy có thể gây hại cho sức khỏe.

“Bây giờ, khi một chiếc quần jean vừa khít, tôi cố gắng không hoảng sợ. Để sống cuộc sống mà tôi muốn, tôi chỉ cần tử tế với cơ thể mình và cung cấp cho nó nguồn dưỡng chất cần thiết. Và khi so sánh bản thân với người khác. Khi so sánh bản thân với người khác tôi dần thấy thoải mái hơn khi biết cơ thể mình có vẻ đẹp riêng. Còn những hình mẫu cơ thể được coi là chuẩn mực đều ngoài tầm với", cô nói.