Đề xuất cấm thuốc lá điện tử ở Việt Nam sau khi tình trạng học sinh ngộ độc gia tăng

Theo thông tin từ VOV, trong 3 năm trở lại đây, số người sử dụng thuốc lá điện tử đang gia tăng ở Việt Nam. Theo kết quả nghiên cứu về các hành vi nguy cơ đối với sức khỏe học sinh THCS và THPT tại Hà Nội do Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) thực hiện năm 2020, tỷ lệ học sinh hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử ở các lớp từ 8 - 12 là 8,35%, ở học sinh lớp 10 - 12 là 12,6%.

Cũng theo kết quả khảo sát này, năm 2015, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở 34 tỉnh, thành phố chỉ khoảng 0,2%, nhưng đến năm 2020, đã tăng 18 lần lên khoảng 3,6%.

Ths.BS Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cảnh báo, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gây nguy hại đối với sức khoẻ cộng đồng tương tự thuốc lá điếu thông thường. Đáng lo ngại, nếu một quốc gia chưa có năng lực tốt mà lại cho phép lưu hành thuốc lá mới thì chắc chắn sẽ dẫn tới tỷ lệ sử dụng rất nhanh. Bởi vì nếu sản phẩm thuốc lá mới được bán công khai như thuốc lá thông thường thì giới trẻ sẽ thử dùng và nghiện nicotine, khi đó tỷ lệ sử dụng sẽ gia tăng nhanh, vượt kiểm soát. 

Qua báo cáo của các nhà khoa học và các cơ quan chức năng, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng - gọi chung là thuốc lá thế hệ mới, đã xâm nhập vào Việt Nam một cách “nguy hiểm”. Các chuyên gia đặc biệt quan ngại rằng, nếu không có những biện pháp quyết liệt ngăn chặn thuốc lá điện tử thì thành quả phòng, chống lại tác hại của thuốc lá trong 20 năm qua của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng lớn.  

Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), WHO đã có đánh giá và nhiều báo cáo của Bệnh viện Bạch Mai - nơi cấp cứu các bệnh nhân bị ngộ độc do thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, đã cho thấy thuốc lá thế hệ mới có những tác hại không kém so với thuốc lá truyền thống. Trong đó, có tác hại, tác động đến cơ chế thần kinh, tim mạch, đến các cơ quan nội tạng khác, đặc biệt là đối với trẻ em và phụ nữ. Đã có những trường hợp trẻ em phải cấp cứu, những trường hợp phụ nữ đã phải cấp cứu vì xuất huyết não do sử dụng thuốc lá điện tử. Nguy hiểm hơn là hóa chất trong thuốc lá điện tử có chứa cả ma túy.  

Hiện nay, tại Việt Nam các hoạt động nhập lậu, mua bán, kinh doanh các sản phẩm này đang diễn ra dưới nhiều hình thức. Sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ được đưa vào Việt Nam chủ yếu qua đường nhập lậu, xách tay… và được đưa tới tay người tiêu dùng qua các kênh không chính thức và được quảng bá, bán hàng tràn lan trên các trang mạng xã hội. Các sản phẩm này thu hút giới trẻ thông qua hương vị hấp dẫn, thiết kế sản phẩm bắt mắt, thời trang, mang đậm phong cách công nghệ, được quảng bá trên mạng xã hội của giới trẻ bằng những người nổi tiếng và giữ khách hàng bằng các sản phẩm có hàm lượng nicotine cao.

Một số khảo sát trong cộng đồng sử dụng thuốc lá điện tử cho thấy rõ ràng về mối liên quan giữa sử dụng thuốc lá điện tử với các tệ nạn xã hội khác như ma túy, hút shisha và các chất gây nghiện khác. Do có bất cập trong quy định quản lý Nhà nước chưa rõ ràng đối với các sản phẩm thuốc lá điện tử thế hệ mới nên tình hình tội phạm ma túy “núp bóng” thực phẩm, đồ uống, thảo mộc, thuốc lá điện tử... diễn biến phức tạp và có chiều hưởng gia tăng.

Đặc tính của sản phẩm thuốc lá mới thế hệ mới khác biệt so với các đặc điểm của thuốc lá truyền thống nên không thể áp dụng Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) năm 2012 cho các sản phẩm này. Các chuyên gia cũng đề xuất nhóm giải pháp về sửa luật và các Nghị định của Chính phủ quy định về thuốc lá, trong đó tập trung vào việc tuyên truyền, vận động và cấm sản phẩm này. 

Theo thông tin từ báo Tuổi Trẻ, Bác sĩ Trần Thị Thúy Tường - khoa thăm dò chức năng hô hấp Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - dẫn thông tin của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy các sản phẩm thuốc lá đều độc hại và đến nay ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử cũng gây nguy hại đối với sức khỏe cộng đồng tương tự thuốc lá thông thường.

Kết quả của một cuộc nghiên cứu thậm chí còn chỉ ra hàm lượng nicotine của thuốc lá điện tử có thể lên đến 24mg, trong khi đó, lượng nicotine trong thuốc lá truyền thống lại ở mức 4mg. Đặc biệt, các hoạt động mua bán thuốc lá điện tử ngày nay vẫn chưa được cơ quan kiểm duyệt quan tâm đúng mức nên người bán vẫn có thể pha trộn tùy thích.

Ở lứa tuổi học sinh, bác sĩ Tường cho hay do thể chất đang phát triển nên khả năng gây tác hại còn nhiều hơn so với người trưởng thành.

Nguy hiểm hơn, lứa tuổi này lại có tâm lý thích tò mò nên càng dễ bị sa lầy. Nếu hút trong thời gian dài, các em sẽ giảm đi sự chú ý, thay đổi tính cách và có nhiều hành động thất thường, trong đó ảnh hưởng nhiều nhất chính là suy giảm khả năng học tập.