Điều chỉnh quy hoạch chủ yếu là nâng tầng, tăng diện tích sàn thương mại

Sáng nay (27/5), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo trước Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến hết năm 2018 trước Quốc hội.

Gần 1.400 dự án điều chỉnh quy hoạch từ 1-6 lần

Báo cáo của Chính phủ về nội dung này cho thấy, hiện nay, việc ban hành quy chế quản lý kiến trúc còn chậm, ảnh hưởng công tác quy hoạch. Nhiều địa phương còn chậm phê duyệt các quy hoạch phân khu. Tỷ lệ quy hoạch chi tiết mới 37% so với tổng số đất đô thị quy hoạch.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh tình trạng xây dựng chưa tuân thủ quy hoạch kiến trúc còn phổ biến, trong khi việc quản lý chưa đồng bộ.

Việc xây dựng các công trình cao tầng co cụm vào trung tâm. Theo tính toán 80% cao tầng nằm trong nội đô Hà Nội, trong đó chưa kết hợp hạ tầng kỹ thuật, xã hội. Việc điều chỉnh quy hoạch còn tùy tiện, điều chỉnh một số dự án chưa bám sát định hướng quy hoạch chung. 

Theo số liệu trong báo cáo, hiện cả nước có 1.390 dự án có điều chỉnh quy hoạch từ 1 đến 6 lần. Các điều chỉnh chủ yếu là tăng số lượng tầng cao thêm, tăng diện tích sàn thương mại, bổ sung nhà ở. Trong khi đó giảm diện tích đất dành cho công cộng, giảm đất cây xanh, hạ tầng kỹ thuật. Các điều chỉnh khác quy hoạch ban đầu này làm ảnh hưởng đến hạ tầng kỹ thuật, giao thông, lợi ích chung của người dân.

Tình trạng xây dựng sai quy hoạch, sai giấy phép chậm được xử lý. Điển hình như dự án 8B Lê Trực có phần công trình xây dựng sai phép, tự ý tăng chiều cao cấc tầng nhưng không được xử lý dứt điểm. Một số khu vực như Đầm Vông, Đầm Xoài (quận Hoàng Mai, Hà Nội) hiện tồn tại các khu dân cư trong khi quy hoạch là đất cây xanh…

Cố ý làm sai để trục lợi

Qua công tác thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã xác định được một số tồn tại, hạn chế như: Chất lượng quy hoạch còn thấp, tính dự báo chưa cao, nhiều chỉ tiêu quy hoạch được phê duyệt và thực tế thực hiện có sự khác biệt lớn. Còn bị động trong việc lập, phê duyệt quy hoạch sử dụng đất.

UBND tỉnh chưa sâu sát, còn bị động, thiếu nhất quán trong chỉ đạo điều hành các sở ngành liên quan để xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai của các nhà đầu tư. Còn tình trạng không khách quan, không chính xác trong việc xác định giá đất để thu tiền sử dụng đất của một số doanh nghiệp được giao đất ở không thông qua đấu giá đất; xác định giá thu tiền sử dụng đất khi chuyển đổi quỹ đất công, các cơ sở nhà đất sang mục đích khác chưa phù hợp thị trường...

Thông tin dữ liệu chưa được hệ thống hóa, số hóa, dự báo phát triển chưa đáp ứng yêu cầu. Công cụ quy hoạch chưa tốt, quy chuẩn xây dựng chậm ban hành. Đặc biệt, một số bộ phận lợi dụng chức vụ quyền hạn cố ý làm sai để trục lợi.

Quốc hội chỉ ra trách nhiệm của Chính phủ trong việc chậm đốc thúc việc ban hành quy hoạch, quy hoạch một số địa phương; chậm ban hành các nghị định dưới Luật. Ngoài ra, Chính phủ còn chậm kiểm tra đôn đốc một số bộ ngành, cơ sở công nghiệp, cơ sở đào tạo di dời. Việc xử lý các vụ việc khiếu nại tố cáo kéo dài.

Bộ Xây dựng chưa thường xuyên kiểm tra thực hiện pháp luật tại các đô thị, các địa phương. Bộ Tài nguyên và Môi trường chậm đôn đốc địa phương lập, trình, thẩm định, đôn đốc các địa phương hoàn thiện bản đồ địa chính.

Báo cáo chỉ ra tồn tại của các UBND cấp tỉnh, các sở ngành trong lập, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, giao đất, cho thuế đất, thu đồi, chuyển mục đích sử dụng đất, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch…

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội ban hành nghị quyết yêu cầu Chính phủ chỉ đạo khắc phục, làm rõ trách nhiệm cá nhân… trong quản lý và sai phạm về đất đai. Chính phủ cần báo cáo Quốc hội vào kỳ họp thứ 10.

Trong giai đoạn từ khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực đến hết năm 2018, ngành Thanh tra đã tiến hành 4.289 cuộc thanh tra trong lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai. Riêng Thanh tra Chính phủ đã tiến hành 21 cuộc thanh tra có nội dung liên quan đến việc quy hoạch, quản lý, sử dụng đất tại đô thị, trong đó: Đã ban hành 14 kết luận thanh tra; 7 cuộc thanh tra đang xây dựng báo cáo và hoàn thiện kết luận.

Qua 14 kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện sai phạm với số tiền gần 3.685 tỷ đồng, 19.297 ha đất; kiến nghị thu hồi về ngân sách nhà nước trên 3.151 tỷ đồng, 13.231 ha đất, đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý 534 tỷ đồng, 6.067 ha đất; kiến nghị kiểm điểm, xử lý hành chính nhiều tập thể, cá nhân có liên quan, chuyển cơ quan điều tra 1 vụ; kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành tham mưu, ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung nhiều cơ chế chính sách liên quan còn bất cập, chưa phù hợp.