Đức Phật nói có 4 kiểu bạn xấu cần cẩn trọng: Kiểu thứ 4 sẽ làm ta mất tất cả

Có thể nói trong suốt cuộc đời của mỗi con người, trừ ông bà, cha mẹ hay anh chị em trong gia đình, thì bạn bè đóng một vai trò rất quan trọng. Thậm chí, trong nhiều trường hợp, bạn bè có thể giúp ta thay đổi cả cuộc sống của mình. Người ta nói "Giàu vì bạn", cũng vì ngụ ý này.

Do bạn bè có ý nghĩa lớn đến như vậy nên người xưa đã nói, "Chọn bạn mà chơi". Trong cuốn Kinh Trường Bộ (Digha Nikaya), Đức Phật Thích Ma Mâu Ni cũng khuyên chúng ta nên biết phân biệt đâu là một người bạn tốt thực sự, và đâu là những kẻ giả nhân giả nghĩa núp dưới danh nghĩa bạn bè để không rơi vào những rắc rối hoặc tự làm hại mình. 

Theo Đức Phật, có 4 kiểu bạn mà chúng ta nên kết giao, đó là: 

Thứ nhất, người luôn sẵn lòng giúp đỡ bạn không vụ lợi.   

Thứ 2, người không bị hoàn cảnh thay đổi, trước sau như một, dù nghèo khổ hay giàu có thì vẫn không thay lòng đổi dạ, không khinh thường bạn bè. 

Thứ 3, người luôn đưa ra những lời khuyên tốt cho bạn, không ngại nói thẳng, nói thật dù có thể sẽ làm mất lòng bạn. 

Thứ 4, người biết cảm thông với những khó khăn của bạn, biết giữ bí mật của bạn, không đi nói xấu bạn, vui mừng trước những thành tựu của bạn, không so đo, ghen tị hay đố kị với bạn, đem bí mật của bạn đi nói cho những người khác.   

Trong khi đó, theo Đức Phật, cũng có 4 kiểu người nguy hiểm, thường giả danh tình bạn để lợi dụng người khác mà chúng ta cần tránh kết giao, hoặc nếu buộc phải giao thiệp thì cần phải hết sức thận trọng, cảnh giác.   

Thứ nhất, đó là những kẻ tham lam, chỉ muốn phần lợi thuộc về mình, phần thiệt cho kẻ khác.

Thứ 2, những kẻ luôn nói những lời đãi bôi, ngon ngọt dễ nghe để lấy lòng bạn, chẳng bao giờ bày tỏ suy nghĩ thực sự của mình. 

Thứ 3, những kẻ trước mặt thì tâng bốc bạn, nhưng sau lưng thì lại ghen tị, nói xấu, gièm pha bạn. 

Thứ 4, những kẻ khiến bạn tiêu tán gia sản, chỉ thích rủ rê, lôi kéo và dẫn dụ bạn sa đà vào những tệ nạn xã hội như cờ bạc, rượu chè, bỏ bê gia đình, con cái. Kết giao với những kẻ này thì cuối cùng ta sẽ mất hết tất cả.  

Có lần, một môn đồ hỏi Đức Phật rằng, vậy như thế nào là một tình bạn thực sự? Đức Phật nói, để Ngài kể cho họ nghe câu chuyện về hươu, rùa và chim ác là. 

Trong một khu rừng, có một con hươu, một con rùa và một con chim ác là chơi với nhau rất thân. Sáng nào chúng cũng gặp nhau ở một nguồn nước cố định. 

Một hôm, không thấy hươu xuất hiện nên chim ác là đi tìm thì thấy nó đang bị vướng phải lưới của thợ săn, vùng vẫy thế nào cũng không thoát ra được. Mặc dù cố gắng dùng mỏ để cắt đứt các mắt lưới nhưng không thành công, chim ác là đành đi tìm rùa nhờ giúp đỡ. 

Khi rùa tới nơi, nó dùng răng gặm lưới, vừa gặm vừa trấn an hươu để nó đừng lo lắng. Trong khi đó, chim ác là bay đến nhà của người thợ săn để giữ chân anh ta, nhằm có thêm thời gian cho rùa giải cứu hươu. 

Chim ác là đậu trước nhà người thợ săn cả đêm, đến sáng hôm sau, khi anh ta vừa bước ra khỏi nhà đã bị chim ác là bay tới mổ vào trán. Anh ta sợ hãi chạy vào nhà, nghĩ là điềm gở nên cả ngày không ra khỏi nhà. 

Trong lúc đó, rùa vẫn kiên nhẫn gặm lưới, tuy chậm chạp nhưng không một lời kêu ca. Sáng hôm sau, người thợ săn thức dậy, vẫn thấy con chim ác là đậu ở trước nhà. Anh ta đội một cái mũ lớn, mặc áo choàng che kín cơ thể, lấy cây chổi ra quyết chiến đấu với con chim.  

Lần này, chim ác là không thể ngăn cản người thợ săn nên đành bay đi tới chỗ những người bạn của mình để cảnh báo cho họ. Khi tới nơi, nó thấy hàm răng của rùa đã chảy máu, nhưng may mà cuối cùng hươu đã được cứu. "Thợ săn đang tới đấy, mau trốn đi. Hươu ơi, chạy đi, đừng để những gì rùa làm cho cậu trở nên hoài phí", chim ác là hét lên.

Rùa đã thấm mệt và chỉ có thể nằm đó. Nó nhìn hươu như thể đây là lần cuối, bảo người bạn của mình hãy chạy trốn mau.

Chứng kiến cảnh tượng này khiến hươu rất đau lòng. Nó đợi người thợ săn đến. Khi nghe tiếng bước chân của anh ta, nó mới chậm chạp lết đi. 

"May quá đi, con hươu đuối sức thế kia hẳn là món hời dễ kiếm", người thợ săn tự nhủ. Anh ta đã chuẩn bị sẵn cung tên, giơ lên bắn. Con hươu đã sẵn sàng. Ngay khi mũi tên sắp được phóng ra, nó đã lao nhanh về phía trước làm mũi tên bị trượt. 

Sau đó, con hươu lại đứng lại, khiến người thợ săn chuẩn bị bắn phát thứ 2. Rồi con hươu lại lao đi như tên bắn, làm anh ta lại bắn trượt. 

Chim ác là đứng từ trên cao nhìn xuống, biết rằng hươu đang nhử người thợ săn vào rừng sâu. Đến khi đã bắn hết mũi tên, người thợ săn mới nhận ra mình đã đi sâu vào rừng và bị lạc. Lúc này, hươu đã mất hút, để lại anh ta một mình loay hoay tìm đường ra. 

Sau đó, hươu, chim ác là đã quay lại chỗ rùa. Chúng chăm sóc đến khi bạn mình khỏe lại và có thể trở về nguồn nước của nó. Ba người bạn cùng đi bên nhau, cười nói rộn ràng, vô cùng hạnh phúc vì chúng đã có những người bạn thật tuyệt vời.