Lệ Quyên có đang “làm quá” khi hát nhạc Trịnh?

“Mọi người có quyền hoài nghi”

CD nhạc Trịnh của ca sĩ Lệ Quyên gồm 12 ca khúc. Nhận xét về CD này, khán giả cho rằng rất nhiều ca khúc bị hát sai lời. Ví dụ: “mưa vẫn hay mưa” thì Lệ Quyên hát sai đến hai lần thành “mưa vẫn thay mưa”. Không chỉ sai lời, sai nhạc, mà các câu cuối ca sĩ hát giọng mũi mang đến cảm giác nức nở, não nề nhưng hời hợt. Biểu cảm gương mặt, hình thể có phần cường điệu của Lệ Quyên bị cho là không phù hợp với nhạc Trịnh Công Sơn.

“Hát nhạc Trịnh cần một chất giọng đẹp, xúc cảm cùng sự rèn luyện của ca sĩ với đam mê cháy bỏng thì mới có thể đem đến cảm xúc, giá trị nghệ thuật cho công chúng. Chất giọng của Lệ Quyên, theo cách gọi nôm na của dân phía Nam đó là “giọng rung hột” với đặc điểm cuối mỗi câu hát ngân nga, “rung lắc”. Nếu hát Bolero thì tạo nên sự lạ, nhưng chạm đến nhạc Trịnh thì gây hiệu ứng ngược bởi nhạc Trịnh đòi hỏi sự kỹ càng, chỉn chu, bác học”, một nhạc sĩ xin giấu tên bình luận.

Ngay thời điểm CD nhạc Trịnh Công Sơn của Lệ Quyên chưa phát hành đã bị chê trên mạng xã hội. Bản thân nữ ca sĩ cũng chia sẻ cùng báo giới: “Tôi là một ca sĩ may mắn nhận được rất nhiều tình cảm của đông đảo khán giả trong và ngoài nước. Tuy nhiên, vẫn có đôi lúc, tôi vẫn nhận được những ý kiến chỉ trích rất phiến diện. Một số người, dù khi CD chưa kịp phát hành, họ chưa nghe được bài nào đã lên tiếng chê bai phủ nhận đi tất cả những tâm huyết mà tôi dành cho các sản phẩm của mình. Tôi cảm thấy rất buồn vì đôi khi những bình luận có thể giết chết đi những cảm xúc của những người nghệ sĩ như tôi. Nếu tôi không mạnh mẽ, lạc quan trước những nhận xét tiêu cực thì chắc đã bỏ nghề từ lâu rồi”.

Trước câu hỏi về cảm xúc khi bị chê bai, Lệ Quyên khẳng định: “Mọi người có quyền hoài nghi tôi hát nhạc Trịnh bởi nghệ sĩ đồng nghĩa với việc làm dâu trăm họ. Tôi không dám khẳng định sẽ thành công 100%. Nhưng với một đất nước triệu dân như Việt Nam, nếu chỉ chinh phục được một, hai phần trăm trong số đó, tôi nghĩ đã là một thành công”. Lệ Quyên từng hát nhiều thể loại nhạc từ nhạc trẻ, nhạc tiền chiến, Bolero và bây giờ là nhạc Trịnh. Nữ ca sĩ bày tỏ, cô sợ sự dừng lại và hy vọng với thay đổi lần này, khán giả sẽ cảm nhận khách quan để bản thân mình có thêm bài học.

Hát 50 năm như Khánh Ly cũng dễ sai

Trao đổi cùng PV Báo Gia đình & Xã hội, ca sĩ Quang Thành - người nhiều năm đồng hành, biên tập hầu hết chương trình về nhạc Trịnh Công Sơn cho danh ca Khánh Ly chia sẻ: “Trong các thể loại nhạc thì nhạc Trịnh dễ sai lời nhất vì sự trùng lặp của giai điệu, cấu trúc câu. Ngay cả người hát 50 năm như Khánh Ly cũng có những lần hát sai trên sân khấu. Chuyện một ca sĩ hát sai lời như một sự cố ngoài ý muốn. Đôi khi vì áp lực, tâm lý hoặc lý do bất khả kháng. Tuy nhiên, điều khó nhất ở đây là khán giả của nhạc Trịnh lại thuộc dạng khó tính bậc nhất. Họ không chỉ yêu mến mà còn xem đó như một “cõi thiêng” của tâm hồn mình nên khắt khe, thuộc ca từ, giai điệu còn hơn ca sĩ. Nghệ sĩ chẳng may hát nhầm trên sân khấu có thể khán giả còn bỏ qua được nhưng tuyệt đối đã thu âm mà sai là khó chấp nhận”.

Là người biên tập nhạc Trịnh lâu năm, ca sĩ Quang Thành chia sẻ những bí quyết cơ bản để ca sĩ không hát sai lời khi thu âm là: Tìm hiểu ca từ qua nhiều nguồn như: Bản thảo từ gia đình nhạc sĩ, các bản thu âm trước đó, các tác phẩm đã tập hợp thành sách. “Nếu có quá trình tìm hiểu kỹ lưỡng, đối chiếu nhiều văn bản thì khả năng sai là rất thấp. Vì thế, nếu ca sĩ thu âm mà vẫn sai thì cần phải xem xét lại thái độ làm nghề”, anh nói.

Với câu hỏi nhận xét về ca sĩ Lệ Quyên hát nhạc Trịnh, ca sĩ Quang Thành cho biết: “Cách đây hơn một năm, trong chương trình “Cúi xuống thật gần” của ca sĩ Khánh Ly thì khách mời có tôi và hai ca sĩ là Lệ Quyên, Kim Anh. Đánh giá một cách khách quan, tôi thấy Lệ Quyên là người cầu toàn, từ trang phục, make-up với mong muốn đem đến những điều tốt nhất cho khán giả. Với một người lao động nghệ thuật, yếu tố ấy cũng cần được ghi nhận. Còn về giọng hát, những người làm nghề như chúng tôi cần phải để khán giả thẩm định. Dù vậy, tôi không đồng tình với những danh xưng như “nữ hoàng Bolero” mà nhất thời một vài trào lưu, báo giới khích lệ dành cho Lệ Quyên hay một ai đó. Tôi cũng không đồng tình với những ca sĩ nào dùng nhạc Trịnh để phục vụ cho cái tôi của mình, để khẳng định rằng bản thân hát được mọi thể loại nhạc”.

Những khán giả từng nghe Khánh Ly, Lệ Thu, Hồng Nhung hát nhạc Trịnh Công Sơn hẳn sẽ nhận thấy điểm yếu của Lệ Quyên khi chinh phục dòng nhạc này. Câu chuyện CD Lệ Quyên bán chạy, đêm nhạc “cháy vé” phản ánh phần nào nhu cầu thị trường, thị hiếu khán giả. Bản chất của âm nhạc và các bộ môn nghệ thuật luôn cần sáng tạo, song có những sáng tạo góp phần làm đẹp hơn cho tác phẩm và có những hiện tượng hoàn toàn ngược lại. Một ca sĩ chuyên nghiệp luôn biết thế nào là thẩm mỹ và thế nào là không để đừng nhân danh sự “phá cách” nào mà “phá” đi giá trị cốt lõi của mỗi dòng nhạc. Hi vọng một người làm nghề khá nhiều năm như Lệ Quyên thấm thía được điều đó!

Không chỉ Lệ Quyên, các ca sĩ như Nguyễn Ngọc Anh, Mỹ Tâm, Mỹ Linh… đều từng mắc lỗi khi hát nhạc Trịnh Công Sơn. Ca sĩ Mỹ Linh từng bị dư luận “ném đá” khi hát sai lời ca khúc “Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui” trong Lễ bế mạc Liên hoan Pháo hoa quốc tế Đà Nẵng 2011, rồi nhầm lời đến hai lần trong hai ca khúc Trịnh là “Trời sao im vắng” (nguyên văn “Đời sao im vắng” - Ru ta ngậm ngùi), “Một sớm mai chim bay đi bình yên” (“Một sớm mai chim bay đi triền miên” - Để gió cuốn đi).

Trong đêm nhạc “Ru em” năm 2017, ca sĩ Mỹ Tâm thể hiện ca khúc “Nhớ mùa thu Hà Nội” thì hát nhầm “Hồ Tây chiều thu” thành “Trời tây chiều thu” để sau đó phải xin lỗi khán giả.

Ca sĩ Ngọc Anh trước sự sai lệch ca từ đành “chữa cháy” cho mình bằng câu: “Tôi diễn nhiều sân khấu nhưng với sân khấu nhạc Trịnh tôi luôn lo lắng. Nếu tôi chưa làm thỏa mãn quý vị thì mong khán giả có cái nhìn thoáng hơn vì Ngọc Anh còn rất trẻ với dòng nhạc Trịnh”.