'Đồng chí' vào đề thi lớp 10 của Hà Nội năm 2024, gợi ý đáp án môn Ngữ văn

Theo VietNamNet đưa tin, sáng 8/6, gần 110.000 thí sinh Hà Nội đã hoàn thành bài thi môn Ngữ văn kéo dài 120 phút. Đề thi lớp 10 môn Ngữ văn của Hà Nội năm 2024 đã "gọi tên" tác phẩm Đồng chí.

Cũng như nhiều thí sinh khác, Trần Văn Mạnh, học sinh Trường THCS Thịnh Quang, đánh giá đề Ngữ văn năm nay tương đối “dễ thở”.

"Cấu trúc đề giống như đề thi minh hoạ đã công bố trước đó. Năm nay, cô giáo em cũng đã lường trước được khả năng cao sẽ thi vào thơ nên ôn tập rất kỹ phần này. Việc phân tích 2 khổ cuối của bài Đồng chí cũng không quá khó, em viết một mạch, không cần suy nghĩ nhiều".

Với đề nghị luận xã hội về việc ứng xử trước mong đợi của những người thân yêu, Mạnh cũng lấy ngay dẫn chứng từ những người lính và cách họ sẵn sàng xả thân, hy sinh vì sự mong đợi của nhân dân và những người thân yêu. Từ đó, em cũng liên hệ với những gì đang diễn ra xung quanh cuộc sống của mình. Với mức độ đề không khó, Mạnh hy vọng đạt khoảng 7-8 điểm.

“Đề thi không quá khó, tính phân loại ở mức trung bình. Chỉ mất khoảng 70 phút để hoàn thành bài thi, dự kiến, em được 8 điểm”, tại điểm thi Trường THCS Trần Duy Hưng, em Bảo Linh, học sinh Trường THCS Nam Từ Liêm, chia sẻ.

Nguyễn Minh Trúc, học sinh Trường THCS Yên Hòa, cho hay: “Đề thi năm nay không quá khó, tương tự độ khó đề năm ngoái. Sự phân hóa chủ yếu ở phần Nghị luận xã hội khi nói về quan điểm sống đáp ứng mong đợi của người khác”. Minh Trúc mất 105 phút để hoàn thành bài thi và dự kiến ít nhất 8 điểm.

Cũng là một trong số thí sinh ra khỏi khu vực thi khá sớm, Hà Phương Linh (điểm thi THCS Nam Từ Liêm) cho hay: “Em rất vui vì đề rơi vào tác phẩm Đồng chí - cũng là bài mà em rất thích. Bài nghị luận xã hội hơi lắt léo nhưng không làm khó em. Em tự tin 90%”.

Theo báo Dân Trí đưa tin, đề thi môn ngữ văn vào lớp 10 tại Hà Nội năm 2024 được nhiều thí sinh đánh giá là không bất ngờ. Phần nghị luận văn học không làm khó thí sinh khi đưa ra các yêu cầu không thử thách.

Tuy nhiên, phần nghị luận xã hội khiến nhiều thí sinh bối rối.

Dưới đây là gợi ý đáp án đề thi môn ngữ văn vào lớp 10 tại Hà Nội năm 2024:

PHẦN I: (6,5 điểm)

Câu 1.

Cách giải:

- Bài thơ Đồng chí được viết theo thể thơ tự do.

- Văn bản trong chương trình Ngữ Văn 9 được viết cùng thể thơ: (Học sinh có thể tùy chọn 1 tác phẩm trong chương trình học có thể thơ tự do. Sau đây là gợi ý của Tuyensinh247)

+ Tác phẩm Nói với con của tác giả Y Phương.

Câu 2.

Cách giải:

- Cặp hình ảnh tương ứng tạo nên sự sóng đôi trong đoạn trích:

Quê hương anh - làng tôi;

nước mặn đồng chua - đất cày lên sỏi đá

- Tác dụng: Nghệ thuật sóng đôi cho thấy được sự đồng điệu trong hoàn cảnh của những người lính, họ hiểu và cảm thông cho hoàn cảnh của nhau. Anh với tôi đều ra đi từ những làng quê nghèo khó, cùng chung hoàn cảnh xuất thân.

Câu 3.

Cách giải:

Giá trị biểu đạt của từ "đôi" trong câu "Anh với tôi đôi người xa lạ":

- "Đôi" là hai, luôn có sự xuất hiện song hành và không tách rời.

- Từ đôi đặt giữa câu thơ giữa hai cụm "anh và tôi" và cụm "người xa lạ" cho thấy những người đồng chí từ chỗ không quen biết, xa lạ với nhau nhưng họ vẫn có sợi dây gắn kết vô hình: chung hoàn cảnh, chung lí tưởng, chung mục đích. Họ luôn đồng hành, kết đôi, từ "đôi" góp phần khẳng định sự gắn bó khăng khít của những người lính.

Câu 4.

Cách giải:

Yêu cầu về hình thức: Đoạn văn khoảng 15 câu theo phép lập luận quy nạp, có sử dụng thành phần tình thái và thán từ. Bài làm không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ. Đảm bảo đủ 3 phần: mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn.

Yêu cầu về nội dung: Làm sáng tỏ được hình ảnh người lính

Bài làm có thể triển khai theo nhiều cách, sau đây là một gợi ý:

Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề nghị luận: hình ảnh người lính trong tám dòng thơ cuối bài. Thân đoạn

- Những người lính luôn đồng cam, cộng khổ với nhau:

+ Áo rách vai, quần có vài mảnh vá, chân không giày => Cuộc sống vô cùng thiếu thốn, khó khăn.

+ Sự khắc nghiệt của khí hậu núi rừng -> nhưng họ đã vượt lên nhờ tinh thần lạc quan cách mạng, sự ấm áp của tình đồng chí.

- Là niềm yêu thương, gắn bó sâu nặng họ dành cho nhau: Hình ảnh "tay nắm bàn tay":

+ Chất chứa bao yêu thương trìu mến. Họ sẵn lòng chia sẻ khó khăn khó khăn cùng nhau.

+ Chứa đựng cả những khao khát bên người thân yêu.

=> Chính tình đồng chí chân thành, cảm động và sâu sắc đã nâng đỡ bước chân người lính và sưởi ấm tâm hồn họ trên mọi nẻo đường chiến đấu.

- Sức mạnh và vẻ đẹp của tình đồng chí: Được xây dựng trên nền một hoàn cảnh khắc nghiệt:

+ Thời gian, không gian: rừng đêm hoang vu, lạnh lẽo.

+ Không khí căng thẳng trước một trận chiến đấu. Trước mắt họ là cả những mất mát, hi sinh không thể tránh khỏi.

-> Tâm hồn họ vẫn bay lên với hình ảnh vầng trăng nơi đầu súng.

-> Họ vẫn xuất hiện trong tư thế điềm tĩnh, chủ động "chờ giặc tới".

=> Nhờ tựa vào sức mạnh của tinh thần đồng đội. Họ "đứng cạnh bên nhau" và trở thành một khối thống nhất không gì lay chuyển nổi.

- Sức mạnh tình đồng chí còn được thể hiện qua một hình ảnh thơ độc đáo, đầy sáng tạo: "Đầu súng trăng treo":

+ Vốn là một hình ảnh thơ được cảm nhận từ thực tiễn chiến đấu. Song hình ảnh này mang nhiều ý nghĩa biểu tượng phong phú:

Gợi liên tưởng: chiến tranh - hòa bình, hiện thực - ảo mộng, kiên cường - lãng mạn, chất chiến sĩ - chất thi sĩ.

Gợi vẻ đẹp của tình đồng chí sâu sắc. Sự xuất hiện của vầng trăng là một bằng chứng về sức mạnh kì diệu của tình đồng đội.

Gợi vẻ đẹp của tâm hồn người lính - một tâm hồn luôn trong trẻo, tươi mát dẫu phải băng qua lửa đạn chiến tranh.

Gợi vẻ đẹp tâm hồn dân tộc Việt Nam - một bàn tay giữ chắc cây súng mà trái tim luôn hướng đến những khát vọng thanh bình.

Kết đoạn: Khái quát lại hình tượng người lính.

PHẦN II: (3,5 điểm)

Câu 1.

Cách giải:

Học sinh lựa chọn một phép liên kết và trình bày. Sau đây là gợi ý:

Phép liên kết: lặp - "không sống để đáp ứng mong đợi của người khác"

Câu 2.

Cách giải:

Học sinh đưa ra quan điểm cá nhân và đưa ra lí giải phù hợp.

Gợi ý:

Theo em, sẽ không ích kỷ khi nói rằng: "chúng ta không sống để đáp ứng mong đợi của người khác", vì:

+ Mỗi người có một cuộc sống riêng, một hành trình riêng, một ước mơ riêng cần hướng đến. Vì vậy, mỗi người sẽ lại tự đặt cho mình những tiêu chí khác nhau, không ai giống ai

+ Nếu luôn sống để đáp ứng mong đợi của người khác, chúng ta sẽ mãi trở thành cái bóng, không được làm chính mình. Cứ mãi chạy theo những mong đợi của người khác, dần dần chúng ta sẽ mất đi bản sắc vốn có của bản thân

Câu 3.

Cách giải:

Yêu cầu về hình thức: Đoạn văn khoảng ⅔ trang giấy thi, không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ. Đảm bảo đủ 3 phần: mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn.

Yêu cầu về nội dung: Làm sáng tỏ được vấn đề nghị luận: Nên ứng xử thế nào trước mong đợi của những người thân yêu

Bài làm có thể triển khai theo nhiều cách, sau đây là gợi ý:

Mở đoạn

Giới thiệu vấn đề: Nên ứng xử thế nào để đáp ứng mong đợi của những người thân yêu đối với chúng ta.

Thân đoạn Giải thích

- Ứng xử là: là cách thể hiện thái độ, hành vi hay chính là sự giao tiếp, xử sự giữa con người với con người. Thông qua đó, hình thành sự thiết lập mối quan hệ giữa mọi người.

- Mong đợi: là hy vọng, mong muốn điều gì đó tốt đẹp cho những điều sắp xảy ra.

→ Ứng xử trước mong đợi của những người thân yêu: là cách suy nghĩ, hành động và xử sự của bản thân trước những kì vọng mà người thân chờ mong ở chúng ta

Phân tích

- Trước những mong đợi của những người thân yêu, ta cần có những ứng xử phù hợp, thể hiện sự quan tâm, thấu hiểu và tôn trọng họ. Chúng ta cần lắng nghe, thấu hiểu, kiên nhẫn và bao dung trước những mong muốn của người thân trong gia đình

- Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải sống cho chính bản thân mình:

+ Bởi mỗi chúng ta là một cá thể độc lập, chỉ sống một lần trong đời, bởi vậy không chỉ nghe theo những mong muốn của người khác mà còn phải sống với chính những khát khao, ước mơ của chính mình.

+ Ai cũng có nhu cầu và mong muốn được người khác công nhận, bởi vậy nếu sống theo ý của người khác thì bạn sẽ sống cuộc đời của người khác chứ không phải của mình.

+ Khi được sống với mong muốn của bản thân bạn sẽ được thỏa mãn những mơ ước của mình, từ đó có động lực phấn đấu, không ngừng nỗ lực, vươn lên.

+…

- Trong cuộc sống cần phải biết cân bằng giữa mong muốn của người thân với ước mơ, khát khao cũng như năng lực của chính mình.

Học sinh tự lấy dẫn chứng phù hợp.

Kết đoạn: Tổng kết vấn đề.