Liên tiếp các vụ bắt cóc trẻ em xảy ra: Cha mẹ cần làm gì để trẻ không rơi vào tay tội phạm?

Thời gian qua, liên tiếp xảy ra các vụ bắt cóc trẻ em ở nhiều địa phương trên cả nước khiến dư luận, đặc biệt là những gia đình có trẻ nhỏ hết sức lo lắng.

Nhận định về vấn đề này, chuyên gia tội phạm học, Thượng tá Đào Trung Hiếu cho biết thủ đoạn bắt cóc trẻ em hiện nay rất đa dạng.

Chẳng hạn khi phát hiện trẻ chơi một mình ngoài đường hoặc đứng cách xa cha mẹ, đối tượng tìm cách tiếp cận, làm quen, dùng mồi nhử bằng bánh kẹo, sách truyện, đồ chơi để dụ dỗ đi theo.

Đối tượng cũng có thể giả danh người nhà hoặc nhận là người được cha mẹ trẻ nhờ đón để lừa giáo viên, lừa trẻ rồi đưa đi; hoặc đóng giả y tá, bác sĩ hoặc bệnh nhân, người nhà bệnh nhân để lân la làm quen với sản phụ tại bệnh viện, lợi dụng sơ hở để bắt cóc trẻ sơ sinh. Ngoài ra, với sự phát triển của mạng xã hội như hiện nay, đối tượng có thể kết bạn với trẻ qua Facebook, Zalo… rồi rủ rê đi chơi, tham quan, xem phim rồi bắt cóc.

Thượng tá Đào Trung Hiếu cho rằng, tội phạm bắt cóc trẻ em thường tập trung vào số đối tượng lưu manh hình sự, nghiện hút ma túy, không có công ăn việc làm hoặc thua nợ bóng đá, lô đề, cờ bạc. Nếu vì mục đích chiếm đoạt tài sản, đối tượng thường nhắm vào các gia đình giàu có, khá giả. Đối tượng sẽ thăm dò quy luật sinh hoạt, nhận mặt nạn nhân, theo dõi hành trình di chuyển, khảo sát địa hình và tình hình ở nơi gửi trẻ hoặc trường học, dò hỏi số điện thoại của cha mẹ…

"Khi đã bắt cóc được trẻ, đối tượng bố trí nơi giam giữ, tính toán biện pháp liên lạc về gia đình nạn nhân để đưa yêu sách về tiền, tài sản. Trong hầu hết các vụ án, để đảm bảo không bị phát hiện, đối tượng gây án thường tạo áp lực tinh thần với cha mẹ trẻ bằng cách đe dọa rằng nếu báo công an sẽ làm tổn hại đến sức khỏe, tính mạng của nạn nhân.

Với tâm lý sợ bị bắt giữ, tội phạm bắt cóc trẻ em thường sử dụng sim rác, liên tục thay đổi địa điểm giao dịch…Nếu phát hiện sự việc đã được trình báo công an, đối tượng sẽ có những hành động trả thù như làm hại tính mạng của con tin rồi bỏ trốn. Có trường hợp trẻ khóc lóc, la lối, đối tượng ra tay sát hại nạn nhân để không bị bại lộ, nhưng vẫn gọi điện tống tiền gia đình…", Thượng tá Đào Trung Hiếu cho biết.

Theo Thượng tá Đào Trung Hiếu, hậu quả từ tội phạm bắt cóc trẻ em thường rất nặng nề, cả về thể xác lẫn tinh thần của trẻ, của gia đình và cả xã hội. Những vụ án bắt cóc trẻ em xảy ra, ngoài sự manh động của tội phạm, một phần nguyên nhân còn do sự chủ quan, bất cẩn trong việc trông coi trẻ; người lớn thiếu sự giáo dục cho trẻ về kỹ năng phòng, chống bắt cóc…

Để phòng ngừa, cha mẹ hoặc người thân cần tạo cho trẻ ấn tượng rằng cần phải cảnh giác trước những gì không bình thường xảy ra với mình, cẩn thận trong sinh hoạt, đi lại, giao tiếp.

Trẻ cần được dạy để thuộc lòng họ tên, số điện thoại của cha mẹ, địa chỉ nhà riêng… nhưng phải giữ bí mật, chỉ nói với những người có thể tin tưởng (thầy cô giáo, chú công an, chú bộ đội, bác bảo vệ cơ quan, nhà trường…).

Cha mẹ cũng cần dạy trẻ không được nói chuyện hoặc đi theo người lạ; tuyệt đối không ăn uống bất cứ thứ gì mà người lạ đưa cho (có thể bị tẩm thuốc mê).

Đặc biệt, trẻ cần được dạy kỹ năng ứng xử khi bị người lạ kéo, dắt, lôi đi. Đó là phải kêu gào, khóc thật to để gây sự chú ý cho những người xung quanh, có thể hô "bắt cóc trẻ con, cứu, cứu cháu với".

Bên cạnh đó, nên cho trẻ tham gia tập luyện võ thuật, vừa rèn luyện sức khỏe, nhanh nhẹn, có đủ tự tin để bình tĩnh ứng phó trong các tình huống nguy hiểm.

Cha mẹ cũng cần dặn dò trẻ khi tham gia các hoạt động của trường lớp, cộng đồng (dã ngoại, tham quan…) thì phải tuân theo hướng dẫn của người phụ trách, tuyệt đối không tách đoàn dẫn tới bị lạc.

Ngoài ra, cha mẹ nên dạy trẻ ghi chép số điện thoại của bạn bè, người phụ trách, cảnh sát phản ứng nhanh (113) để khi cần có thể liên lạc được, nhất là trường hợp xảy ra bắt cóc trẻ em.

Về phía cơ sở trông giữ trẻ hoặc trường học, những nơi này cần nâng cao cảnh giác khi có người lạ đến đón trẻ, trường hợp nghi ngờ có thể liên lạc với phụ huynh để kiểm chứng trước khi giao trẻ, hoặc báo cáo quản lý để có biện pháp xử lý phù hợp.

* Vụ Gia Đình, Bộ VHTTDL thực hiện