Các chuyên gia y tế đang đặt ra câu hỏi: Liệu các chiến dịch tiêm chủng tăng cường đã khiến chúng ta bỏ lỡ cơ hội để nhắm vào biến thể Delta và hậu duệ của chúng khi bất kỳ mũi tiêm tăng cường nào hiện nay đều có công thức hệt như mũi tiêm gốc?
- Úc đối diện với nguy cơ gia tăng các ca Covid-19 từ các biến thể mới ngay cả khi đã tiêm chủng 80% nếu mở cửa biên giới trở lại
- Những bức ảnh tuyệt đẹp chiến thắng giải nhiếp ảnh hoang dã năm 2021
Tháng trước, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đồng ý với việc tiêm các mũi vaccine Covid-19 tăng cường của pfizer sau khi các nghiên cứu chỉ ra nó vẫn hoạt động đủ tốt để chống lại biến thể Delta và những mũi tiêm này có thể triển khai ngay lập tức. Ngoài ra, FDA cũng đang cân nhắc các bằng chứng về mũi tiêm tăng cường của Moderna và Johnson & Johnson với công thức hệt như mũi đầu tiên.
Giám đốc của Trung tâm Nghiên cứu và Đánh giá Sinh học thuộc Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm, Tiến sĩ Peter Marks cho biết, công thức sẽ chỉ được chuyển đổi khi thật sự cần thiết: "Điều này sẽ gây bớt xáo trộn và đốt cháy quá trình sản xuất".
Nhưng Pfizer và Moderna đang đặt cược trên chính rủi ro của họ. Các công ty này đã tiến hành các thí nghiệm với các đối tượng là các biến thể khác nhau của Covid-19, bao gồm cả Delta. Họ đang tìm cách điều chỉnh công thức trong trường hợp cần thiết nhất để đối mặt với các biến thể mới nhất nếu chúng tồn tại.
Dưới đây là các lập luận được đưa ra bởi hãng thông tấn Associated Press về lý do các liều vaccine tăng cường không được tinh chỉnh để phù hợp tất cả các biến thể của Covid-19:
Các vaccine hiện tại vẫn hoạt động tốt dù đối mặt với biến thể Delta
Các loại vaccine hiện tại được sử dụng ở Hoa Kỳ vẫn có hiệu quả mạnh mẽ để giảm bớt các ca tử vong hoặc phải nhập viện để điều trị Covid-19, ngay cả sau khi biến thể Delta xuất hiện. Các nghiên cứu cho thấy một mũi tiêm bổ sung với công thức vaccine ban đầu làm tăng các kháng thể chống lại sự lây nhiễm của virus, bao gồm cả các kháng thể như Delta.
Liệu các vaccine đặc trị biến thể Delta có tác dụng hiệu quả hơn không?
"Cách thức hoạt động của vaccine Covid-19 là dựa vào các thông tin di truyền của virus để tạo ra protein gai giống với các protein hình gai mà chúng dùng để xâm nhập vào tế bào con người. Các đột biến trong protein của biến thể Delta khiến chúng dễ lây nhiễm hơn nhưng so với hệ miễn dịch thì nó không có gì khác biệt." - Chuyên gia virus Richard Webby của Bệnh viện Nghiên cứu Trẻ em St. Jude cho biết.
Điều đó có nghĩa là không có gì đảm bảo rằng các mũi tăng cường đặc trị Delta sẽ bảo vệ cơ thể tốt hơn, Nhà miễn dịch học John Wherry, Đại học Pennsylvania nói. Thay vì chờ đợi việc nghiên cứu một loại vaccine đặc trị Delta, việc cần làm bây giờ là sản xuất tiếp các liều bổ sung có thể sẽ bị trì hoãn cho những người thật sự cần chúng bây giờ.
Tuy vậy, theo Trevor Bedford, nhà sinh vật học và chuyên gia di truyền học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson, Delta sẽ là "tổ tiên" của các biến thể tiếp theo trong một thế giới hầu như không có vaccine nào có thể phòng ngừa. Vì vậy, một loại vaccine "được cập nhật thêm Delta" sẽ giúp tạo ra một bước đệm chống lại các chủng đột biến sau này.
Cải tiến công thức
Vaccine của Pfizer và Moderna được sản xuất bằng một đoạn mã di truyền có tên là "RNA thông tin" cho phép cơ thể tạo ra các "bản sao" vô hại" của protein đột biến để cơ thể được huấn luyện để nhận ra sự hiện diện của virus. Việc cải tiến công thức vaccine chỉ yêu cầu hoán đổi mã di truyền ban đầu với mRNA để lấy một protein đột biến.
Sau khi tiến hành các cuộc thử nghiệm ở Nam Phi, cả 2 công ty trên đều cho ra kết quả là biến thể Beta thậm chí còn có khả năng kháng vaccine cao hơn biến thể Delta nhưng không được phổ biến bằng. Các thí nghiệm cũng cho thấy các mũi tiêm tăng cường đã tạo ra các kháng thể mạnh mẽ.
Vaccine mRNA được coi là loại dễ điều chỉnh nhất nhưng các nhà điều chế vaccine khác cũng đang kham thảo các cách thức điều chỉnh công thức nếu như thật sự cần thiết.
Vậy tại sao các công thức vẫn được cập nhật nếu chúng chưa thật sự cần thiết?
Tiến sĩ Jacqueline Miller của Công ty Moderna đã nói với ban cố vấn của FDA vào tuần trước rằng công ty đang tiến hành nghiên cứu các mũi tăng cường dành riêng cho từng biến thể khác nhau của virus để tìm hiểu xem liệu chúng có mang lại hiệu quả hay không và sẽ sẵn sàng ngay nếu chúng thật sự cần thiết.
Nhà miễn dịch học Edward John Wherry cho biết điều quan trọng là cần phải phân tích cẩn thận cách cơ thể con người phản ứng với các mũi tiêm tăng cường vì hệ thống miễn dịch có xu hướng "ghi nhớ" ký ức mạnh mẽ hơn về chủng virus mà nó gặp phải đầu tiên. Điều đó đặt ra câu hỏi về việc liệu một mũi tiêm tăng cường có thúc đẩy sự tăng vọt tạm thời các kháng thể mà cơ thể đã tạo ra trước đó. hoặc một mục tiêu lớn hơn , một phản ứng rộng hơn và bền bỉ hơn, thậm chí được định vị tốt hơn cho các đột biến tiếp theo.
Vẫn chưa có quy tắc nào để thực hiện một chuyển đổi
Richard Webby, thuộc Tổ chức Y tế Thế giới cho biết: "Thật không may, rất nhiều điều cần thiết để đưa ra kết luận chỉ được rút ra từ kinh nghiệm thực tiễn".
Trevor Bedford, nhà sinh vật học và chuyên gia di truyền học cho rằng, sự sụt giảm hiệu quả của loại vaccine nào sẽ kích hoạt sự thay đổi công thức vaccine, giống như với việc làm với vaccine cúm hàng năm.
Điều đó là vô cùng quan trọng nếu kịch bản diễn biến tồi tệ hơn khi một biến thể khác đột ngột xuất hiện. Giống như nhiều nhà khoa học khác, Trevor Bedford hy vọng rằng corona virus sẽ biến đổi từ một đại dịch toàn cầu thành một mối đe dọa thường xuyên chỉ xuất hiện vào mỗi mùa đông mà thôi - điều này có nghĩa rằng sẽ có thêm nhiều mũi tiêm tăng cường, thậm chí là hàng năm kết hợp với tiêm phòng cúm. Tuy nhiên, việc giãn cách giữa các mũi tiêm là vô cùng quan trọng, Edward John Wherry cho hay.
Liên minh châu Âu xuất khẩu thành công 1 tỷ liều vaccine Covid-19
Công bố mới nhất từ những người đứng đầu Liên minh châu Âu cho biết họ đã xuất khẩu hơn 1 tỷ liều vaccine Covid-19 đến phần còn lại của thế giới.
