Nóng giận hay cáu bẳn là cội nguồn của những tạp niệm xấu. Nó có thể dẫn con người đến những điều kinh khủng nhất như lầm đường lạc lối, thị phi, tranh cãi, tâm phiền muộn đến suốt cuộc đời.
Đức Phật khuyên chúng ta không nên nóng giận. Dù lý do có chính đáng đến dường nào cũng không được để bản thân nhúng sâu vào những thị phi, sân si đó. Trong mỗi con người luôn tồn tại “tham, sân, si”. Đến khi nào chúng ta rũ bỏ được ba thứ đó thì cuộc sống mới an yên, không tạp niệm.
Trong cuộc sống ngày nay, giữa dòng chảy không bao giờ dừng lại của những đua tranh, tiền bạc, ích kỷ, ghen ghét... dường như những trạng thái tiêu cực ngày càng áp đảo các trạng thái tích cực. Con người thường tức giận nhiều hơn vui vẻ, luôn thấy mình thiếu thốn chứ không bao giờ thấy đủ.
Tức giận là cơ chế phản xạ của con người khi đứng trước những việc ngoài ý muốn. Cơn giận mang tới cả những điều lợi và những điều hại. Giận có thể là một cảm xúc hoàn toàn bình thường, thậm chí có thể giúp chúng ta phát hiện và ứng phó với sự đe dọa theo bản năng. Nhưng nó cũng làm cho con người bị ức chế tinh thần, không kiểm soát được bản thân mình mà bộc phát thành những hành động tiêu cực.
Chẳng hạn như, điều gì bản thân không thích mà cứ mãi “chạm trán” thì tâm có thanh tịnh cách mấy cũng hóa bất mãn, phẫn nộ. Hoặc khi thường xuyên bị kẻ khác rắp tâm hãm hại thì sự bực dọc, buồn phiền trong lòng cũng nhanh chóng trào dâng thành cơn phẫn nộ.
Mục tiêu chính yếu của giáo lý đạo Phật là “Diệt trừ phiền não và mọi khổ đau” nên Phật đã lưu ý đến việc khuyên chúng sinh từ bỏ nóng giận, vì đó là nguyên do tạo ra phiền não.
Không giận hờn là giữ được bình tĩnh trước những cảnh trái ý nghịch lòng. Giận hờn là tính xấu tai hại chẳng khác ngọn lửa tàn bạo, đốt cháy cả người giận lẫn những người chung quanh.
Phật khuyên ta nên lấy lòng từ bi và tính ôn hoà để thắng phẫn nộ. Đồng thời chúng ta còn phải thận trọng lời nói, giữ gìn ngôn ngữ cho nhẹ nhàng, đúng đắn và không bao giờ thốt ra những lời nặng nề thô lỗ làm đau lòng người khác.
Điều khó nhất là diệt trừ phẫn nộ ngay từ trong tâm. Khi tâm ta không còn giận hờn, sân si thì tự nhiên cơn phẫn nộ sẽ không bộc phát. Khi tập được tính không giận hờn thì ta có được đức tính nhẫn nhịn cao quý khiến nhiều người nể trọng.
Phật dạy chúng ta phải biết vứt bỏ nóng giận để khỏi phiền não, lấy từ bi thắng nóng giận, lấy hiền lành để thắng hung dữ. Đồng thời, ta phải nói lời chân thật, không giận hờn, bố thí cho người đến xin. Đây là ba việc lành đưa người đến cõi Trời, tạo nhiều phúc đức về sau. Cuối cùng, ta phải tu duyên để dứt hết phiền não.
Con người cần vứt bỏ nóng giận, giảm bớt sân si để cuộc đời mãi được thanh thản và tâm an yên.
