Cây mật gấu ngâm rượu chữa bệnh gì? Sử dụng sao cho đúng?

Cây mật gấu là cây gì?

Cây mật gấu hay còn có tên gọi khác là cây hoàng liên ô rô, cây mã hồ hay cây mật gấu Bắc, thường được trồng và mọc chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên,… Cây mật gấu có tên khoa học là mahonia nepalensis DC, thuộc họ hoàng liên gai.

Tuy nhiên bạn cần phân biệt được cây mật gấu Bắc này với một cây khác có cùng tên là mật gấu nhưng là cây mật gấu Nam. Cây mật gấu Nam còn có tên gọi khác là cây lá đắng, cây kim thất tai và có tên khoa học là Vernonia amygdalina Del, thuộc họ Cúc (Asteraceae).

Có khá nhiều người nhầm lẫn về cách sử dụng của hai loại cây mật gấu này do có tên gọi khác nhau. Tuy nhiên, cây mật gấu nam (cây lá đắng) có công dụng là tốt cho người tiểu đường, mát gan, trong khi đó cây mật gấu bắc (cây hoàng liên ô rô) có nhiều công dụng hơn như trị đau nhức xương khớp, đau mỏi lưng, đau nhức đầu gối, rối loạn tiêu hóa, các bệnh đường ruột, hạ men gan, mát gan, hỗ trợ chữa bệnh viêm gan A, B…

Trong sách Đông y Việt Nam có viết về công dụng của cây mật gấu (hoàng liên ô rô) được ghi như sau:

Cây mật gấu (có tên khoa học là mahonia neplensis) là cây hoàng liên ô rô, còn gọi là mã hồ, thích hoàng liên, … thuộc họ hoàng liên gai (Berberidaceae)… Cây có thân gỗ, rễ màu vàng nhạt, vị đắng như mật gấu. Cả thân, lá, quả, rễ của cây đều có thể phối hợp với các vị thuốc khác để trị bệnh dạ dày, bệnh đường ruột, rối loạn tiêu hoá, đau nhức xương khớp, phòng và chữa bệnh sỏi mật, tăng cường sức khỏe… Hay phối hợp với các vị thuốc khác để chữa kiết lỵ, tiêu chảy, viêm ruột, viêm gan vàng da, viêm đại tràng, đặc biệt là tiêu mỡ, chữa béo phì, gút…

Cách ngâm rượu cây mật gấu

Trong các phương pháp sử dụng cây mật gấu để chữa bệnh thì phương pháp dùng cây mật gấu ngâm rượu được nhiều người biết đến và sử dụng phổ biến nhất. Người ta thu hái thân của cây mật gấu rồi cắt nhỏ thành những đoạn ngắn, sau đó đem rửa sạch, phơi khô rồi sao vàng, sau đó đem ngâm với rượu gạo trắng trong một thời gian chừng vài tháng, cho đến khi rượu chuyển sang màu vàng thì có thể đem ra sử dụng để chữa một số loại bệnh.

Cách làm cây mật gấu ngâm rượu rất dễ dàng, chỉ cần 2 nguyên liệu chính là rượu gạo trắng và cây mật gấu. Cụ thể như sau:

- Dùng 1kg rễ (hoặc thân) của cây mật gấu, dạng đã thái lát phơi khô, có thể sao vàng cho thơm rồi cho vào bình thủy tinh ngâm với 5 lít rượu trắng, đậy kín miệng bình.

- Khoảng 20 – 30 ngày là có thể mang ra uống được, rượu cây mật gấu sẽ có màu vàng sậm, vị đắng và mùi thơm hấp dẫn.

Cây mật gấu ngâm rượu uống có tác dụng gì?

1. Bệnh đau nhức xương khớp, chứng phong tê thấp

Phần thân (hoặc rễ) cây mật gấu khi ngâm với rượu trắng có tác dụng rất tốt trong việc hỗ trợ giảm bớt các cơn đau nhức ở xương khớp như lưng, vai, đầu gối,… ở người hay bị đau khớp, viêm khớp khi thời tiết thay đổi. Đồng thời, việc uống rượu ngâm cây mật gấu thường xuyên không chỉ giúp giảm bớt các cơn đau nhức mà còn giúp người bệnh, mà còn bồi bổ thể chất, tăng cường sức khỏe hiệu quả. Người bệnh có thể uống rượu cây mật gấu này mỗi ngày một chén nhỏ vào buổi tối.

2. Bệnh đại tràng

Trong thân của cây mật gấu có chứa 0,35% – 2,5% berberin – đây là thành phần phổ biến được sử dụng để làm thuốc chữa các bệnh về tiêu hóa như viêm đại tràng, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, bệnh đường ruột,… Người lớn khi gặp phải các vấn đề tiêu hóa này có thể uống một chén nhỏ cây mật gấu ngâm rượu này hàng ngày để giúp cải thiện tình trạng đang mắc phải. Riêng với trẻ nhỏ, thì bạn nên sắc nước uống cho trẻ, chứ không nên dùng rượu.

Cây mật gấu chữa nhiều bệnh thường gặp khác

Không chỉ sử dụng cây mật gấu ngâm rượu mà người ta còn dùng lá, rễ cây mật gấu để chữa được nhiều bệnh khác nhau. Sau đây là những ứng dụng phổ biến của cây mật gấu trong chữa bệnh:

1. Chữa bệnh sỏi mật

Bệnh sỏi mật được hình thành từ sự sự tích tụ lâu ngày của các thành phần dư thừa có trong dịch mật, trong đó chủ yếu là cholesterol và bilirubin (sắc tố mật). Nước sắc từ thân, rễ và lá của cây mật gấu có tác dụng giảm lượng cholesterol trong cơ thể, từ đó giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi mật, đồng thời nó cũng giúp thận bài tiết tốt hơn, thúc đẩy nhanh quá trình đào thải sỏi mật.

2. Chữa bệnh viêm gan, hạ men gan, mát gan

Trong cây mật gấu có chứa những hoạt chất như kháng sinh, có lợi cho cơ thể, giúp đẩy lùi những virus, vi khuẩn gây hại. Cây mật gấu có khả năng giải độc gan, làm mát gan, giúp hạ men gan hiệu quả, đồng thời cũng có khả năng làm ức chế virus gây bệnh viêm gan, hỗ trợ rất tốt cho việc điều trị của người mắc bệnh viêm gan A, viêm gan B.

3. Giải rượu

Khi có người trong nhà bị say rượu, bạn dùng thân, lá cây mật gấu đem sắc thành nước uống có tác dụng giải rượu nhanh, giải độc, thanh nhiệt, không gây mệt mỏi cho cơ thể.

4. Giảm mỡ, giảm tình trạng béo phì

Bệnh béo phì hình thành khi bạn nạp năng lượng quá nhiều nhưng lại không tiêu thụ hết khiến nguồn năng lượng bị dư thừa trong cơ thể, từ đó nguồn năng lượng này sẽ được chuyển hóa thành các dạng mỡ, về lâu dài sẽ gây nên tình trạng béo phì.

Nếu dùng nước sắc của lá, thân và rễ cây mật gấu uống thường xuyên thì sẽ có tác dụng làm giảm tích mỡ, tiêu mỡ, giải độc, mát gan,…

Lưu ý cách sử dụng cây mật gấu ngâm rượu 

- Mặc dù cây mật gấu là một cây thuốc có nhiều công dụng và lợi ích chữa bệnh tuy nhiên để phát huy tốt hiệu quả thì cần phải sử dụng cây mật gấu cho đúng.

- Đặc biệt là thời gian gần đây nhiều chị em truyền tai nhau về cách ngâm rượu cây mật gấu trị mụn. Tuy nhiên là trong tài liệu Đông y thì chưa có ghi chép hay nghiên cứu cụ thể nào về công dụng làm đẹp da từ rượu cây mật gấu. Đây chỉ là kinh nghiệm cá nhân được lan truyền nên còn ẩn chứa rất nhiều rủi ro. Có nhiều trường hợp đã bị sưng phù, dị ứng, nổi mẩn, mắt đỏ do dùng rượu mật gấu bôi lên da sai cách.

- Các bác sĩ, dược sĩ cũng lưu ý với các chị em rằng, dù là bất cứ loại rượu thuốc gì thì cũng không nên bôi lên da, nhất là các vùng da nhạy cảm như da mặt. Rượu có cồn nên cũng rất dễ làm da bong tróc, mất độ ẩm, thậm chí gây bỏng rát, nhiễm trùng... sẽ khiến da mặt xuất hiện nhiều mụn hơn cả khi chưa sử dụng.

- Khi dùng rượu mật gấu để trị đau nhức xương khớp hay các bệnh đường tiêu hóa thì cũng nên thực hiện đúng cách, uống một lượng ít vừa phải, tránh lạm dụng rượu không tốt cho gan.

- Ngoài ra, cây mật gấu (hoàng liên ô rô) cũng rất dễ nhầm lẫn với những loại cây cùng tên khác. Chính vì thế mà bạn cần mua đúng, sử dụng đúng, tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra.

Tóm lại, cây mật gấu ngâm rượu chỉ được nên sử dụng như một phương pháp hỗ trợ và dự phòng. Những người mắc các bệnh như viêm khớp, sỏi mật, tiểu đường, béo phì,… không nên tự ý ở nhà để dùng cây mật gấu ngâm rượu hay sắc nước uống. Mọi người vẫn cần tới cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và điều trị, để có thể đạt được hiệu quả tốt nhất và an toàn nhé. Chúc các độc giả luôn luôn khỏe mạnh nhé!