Anh Thơ, Siu Black và những giọng nữ cao mang nội lực hiếm thấy tại Việt Nam

Giọng nữ cao (soprano) được phân làm nhiều fach giọng khác nhau, bao gồm: light lirico soprano, full lirico soprano, spinto soprano, dramatic soprano, lirico coloratura soprano, dramatic coloratura soprano, falcon soprano, soubrette soprano.

Trong đó, chỉ có bốn loại giọng light lirico soprano, full lirico soprano, lirico coloratura soprano, soubrette soprano là xuất hiện ở Việt Nam. Các loại giọng còn lại chưa từng được tìm thấy.

Light lirico soprano (nữ cao trữ tình sáng mảnh) là loại giọng phổ biến nhất tại Việt Nam, chiếm đại đa số các giọng nữ cao. Giọng lirico coloratura soprano (nữ cao trữ tình màu sắc) ít thấy hơn, thường chỉ xuất hiện ở nhạc cổ điển và Opera, do các light lirico soprano khổ luyện mà thành (ít có yếu tố bẩm sinh).

Full lirico soprano (nữ cao trữ tình đầy đặn) là loại giọng ít thấy nhất tại Việt Nam, xuất hiện không nhiều và thuộc về bẩm sinh nhiều hơn. Tức là, một light lirico soprano có thể khổ luyện để thành lirico coloratura soprano nhưng gần nhưng không thể trở thành full lirico soprano được.

Như vậy, có thể thấy, full lirico soprano loại giọng nữ cao mang nội lực đặc biệt hiếm thấy tại Việt Nam. Chỉ một số ít nữ ca sĩ sở hữu loại giọng này và tiếng hát của họ thật quý giá và đáng trân trọng.

NSƯT Hà Phạm Thăng Long – Prima Donna hàng đầu Việt Nam

Nền Opera và thanh nhạc cổ điển Việt Nam từ trước đến nay tồn tại chủ yếu các giọng light lirico soprano và lirico coloratura soprano. Hà Phạm Thăng Long là một trường hợp đặc biệt khi sở hữu type giọng full lirico soprano.

Là nữ cao, nhưng giọng hát của Hà Phạm Thăng Long lại rất dày, tối và có độ sâu, không phải kiểu sáng mảnh, bay bổng như những ca sĩ khác. Phần chest voice (giọng ngực) của Hà Phạm Thăng Long cũng phát triển và có thể hát chest không mic với độ dày, chắc khỏe. Đây là điều hiếm thấy với một giọng nữ cao.

Hà Phạm Thăng Long không sở hữu những màn chạy note cao hoa mỹ nhưng lại nổi bật ở kỹ năng cộng hưởng âm thanh tối ưu, phóng âm chắc chắn, khỏe khoắn, giúp cô tạo được luồng âm thanh lớn, vang lộng, cuồn cuộn như vũ bão, nổi bật trên dàn nhạc và lấp đầy toàn bộ nhà hát.

Một số khán giả nghe Thăng Long hát không mic ở Nhà hát lớn Hà Nội từng nói đùa rằng giọng hát của cô rất lớn, khiến họ có cảm giác như đang nghe Birgit Nilsson (một giọng nữ cao kịch tính huyền thoại với giọng hát khổng lồ) vậy.

Sở trường của Hà Phạm Thăng Long là những cú fortissimo A5, B5 cuộn trào, âm lượng lớn. Màn tung head voice B5 không mic trong aria Cô Sao của cô đã trở thành kinh điển của Opera Việt Nam, đến giờ vẫn chưa ca sĩ nào lặp lại.

Nhờ giọng hát mang nội lực đặc biệt của mình, Hà Phạm Thăng Long là ca sĩ nữ hiếm hoi hát được các aria nặng dành cho spinto soprano của Opera Verdi. Cô cũng được xem là Prima Donna hàng đầu của Opera Việt Nam hiện tại, khi thể hiện thành công nhiều vai Opera quan trọng trên các sân khấu trong và ngoài nước như Mimi trong La Boheme (Puccini) , Fiordiligi trong Cosi fan tutte (Mozart) , Papagena trong Cây sáo thần (Mozart), Micaela trong Carmen (Bizet), Rowan trong Little sweep (Britten)... Tên tuổi của Hà Phạm Thăng Long còn đóng đinh với vai Cô Sao trong vở Opera cùng tên của Đỗ Nhuận.

Hà My – giọng ca Opera triển vọng hàng đầu thế hệ hiện tại

Được đào tạo bởi Hà Phạm Thăng Long và nhiều giảng viên uy tín khác, Hà My được xem là giọng hát hiếm thấy, nhiều năm mới xuất hiện một lần trong nền thanh nhạc cổ điển Việt Nam. Cô nàng còn rất trẻ nhưng sở hữu type giọng full lirico soprano, với âm sắc dày, có độ đanh và âm lượng lớn.

Rất nhiều khán giả phải bất ngờ khi chứng kiến Hà My hát không mic aria Pace pace mio dio trong vở Opera La forza del destino của Verdi (dành riêng cho các spinto soprano). Trong đó, cú B5 toàn giọng kết bài của Hà My được tung ra với âm lượng lớn và rền khắp hội trường.

Siu Black – họa mi núi rừng với giọng hát sang sảng, độ vang tự nhiên hiếm thấy

Siu Black hội tụ trọn vẹn những ưu điểm của một full lirico soprano điển hình. Dù là nữ cao, nhưng giọng Siu Black rất dày, nổi bật ở sự khỏe khoắn, nội lực, càng lên cao càng bùng nổ, nhưng lại không hề chói gắt mà vẫn đầy đặn, hào sảng. Cô phát triển mạnh mẽ ở quãng trung và cận cao.

Âm sắc của Siu Black thuần kim, nên rất sáng, có khả năng bay xa, vang lộng như tiếng chuông khánh và đanh lại, tròn trịa đến lạ thường, bóng loáng không chút tì vết.

Mỗi khi cô cất giọng là tiếng hát ấy lại bay khắp mọi không gian, vượt núi rừng, thác đèo, xuyên thấu tất cả, không gì cản trở được.

Do cấu tạo vòm họng và các xoang riêng, giọng hát Siu Black độc đáo ở chỗ nó có độ vang tự nhiên, nên chỉ cần mở miệng đã vang và hát kiểu gì cũng vang. Siu Black từng nói: "Ngày xưa đi hát, tôi kéo mic ra rất xa mà khán giả vẫn nghe rõ".

Xét trong các nữ cao tại Việt Nam, Siu Black được đánh giá là một giọng hát bẩm sinh tuyệt đẹp, nói như Đàm Vĩnh Hưng là: "Chị Siu sở hữu giọng hát vàng, giờ tìm được giọng hát như vậy hiếm lắm. Đó là một giọng hát rất đặc biệt nên nếu không được cống hiến nữa sẽ rất phí".

Thậm chí, ngay cả người nước ngoài cũng phải choáng váng và thán phục trước giọng hát của Siu Black. NSND Tự Long chia sẻ:

"Tôi và Xuân Bắc có một lần đi Nga diễn cùng chị Siu. Chúng tôi sang tới nơi thì chị Siu bị giữ lại ở hải quan. Lúc đó, chị ấy không biết tiếng Anh nên nói tiếng dân tộc rồi thêm chữ "singer", ý nói "tao là ca sĩ".

Nhân viên hải quan lúc ấy nhìn khinh bỉ theo kiểu mày trông như này mà cũng là ca sĩ. Lúc đó, chị Siu đứng ngay tại chỗ hải quan đó hát và ai cũng ngưỡng mộ. Hải quan lúc ấy thán phục theo kiểu: yeah, tôi tin rồi, vào đi".

Người Nga vốn thuộc xứ lạnh, cơ địa khỏe, lại có truyền thống đào tạo thanh nhạc, nên không thiếu những giọng hát nội lực, bậc thầy. Vậy mà Siu Black vẫn khiến người Nga phải thán phục mình, đủ để biết giọng hát của cô kì vĩ thế nào.

Không giống các Diva nhạc nhẹ đương đại, Siu Black ít sử dụng cộng minh mà hát bạch thanh (lối hát của ca sĩ da màu, khác lối hát cổ điển Tây phương). Cô thường hát hơi bẹt, ít dựng tiếng, với cách hát đẩy lưỡi về phía trước, bật âm thanh lên hàm trên để nhấn một số phụ âm nhằm tạo màu sắc riêng.

Khi hát, Siu Black thường nhả chữ rất nặng, chắc, và nhấn được vào từng chữ, tạo nên nội lực khủng khiếp như tiếng hát của rừng núi, đầy man dại, tự do và cá tính.

Nhưng nhờ sở hữu chất giọng vang bẩm sinh và biết cách support hơi thở cũng như chọn được vị trí vang vùng mask resonance tối ưu nên Siu Black nhả chữ nào cũng vang, lồng lộng và tỏa ra xa, tạo nên cảm giác phóng khoáng, dễ chịu cho người nghe, chứ không hề nặng nề.

Không những vậy, Siu Black còn sử dụng kiểu hát nhấn bật từng chữ một và nhấn âm hơi nhiều vào phụ âm đầu, tạo nên chất Tây Nguyên, núi rừng đậm đặc, mạnh mẽ, hoang dã và hừng hực sức sống.

Siu Black hát lúc nào cũng nội lực, vang và nhả rất chắc, khủng, khỏe ở mọi chữ, chứ không đơn giản là dồn sức cho một số chữ cuối rồi mới bung ra như nhiều ca sĩ khác. Đây là kĩ thuật khó của ca sĩ da màu mà không phải ca sĩ châu Á nào cũng làm được.

Mỗi khi nhả chữ, Siu Black đều tạo vang và bung được âm lượng lớn trong chớp nhoáng, bật rất nhanh lên tông cao ở từng chữ mà không cần lấy đà hay đầy hơi từ trước lên.

Anh Thơ – nữ hoàng nhạc dân ca đương đại

Nói về dân ca trong thời điểm hiện tại, ít người qua mặt được Anh Thơ. Sự thành công và danh tiếng, tên tuổi của cô đóng đinh với dòng nhạc này.

Type giọng full lirico soprano giúp tiếng hát Anh Thơ có màu sắc riêng biệt khi hát dân ca, không chỉ mềm mại, ngọt ngào như thường thấy mà còn vô cùng nội lực, khỏe khoắn với những làn âm thanh cộng hưởng được tung ra trong trường hơi dài bất tận.

Ai từng nghe Anh Thơ hát live mới thấy được nội lực trong giọng hát của cô, càng hát lại càng khỏe và không chút suy chuyển.