Lưu ý khi chăm sóc rốn ở trẻ sơ sinh

Có rất nhiều trẻ bị nhiễm trùng rốn. Nguyên nhân là do các bậc phụ huynh thường phân vân khi chăm sóc rốn cho trẻ như: không dám đụng vào rốn của trẻ, chỉ thay băng rốn còn giữ nguyên gạc đặt trên rốn; mang băng rốn quá kín, giữ nguyên vùng rốn đã được quấn kỹ có khi kéo dài 20-30 ngày mới mở ra... Những sai lầm này đã ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Bài viết dưới đây giúp các bậc cha mẹ chăm sóc rốn cho trẻ đúng cách, đồng thời quan tâm đến những dấu hiệu bất thường quanh rốn để trẻ được điều trị kịp thời, tránh được các biến chứng không đáng có.

Thời gian rụng rốn ở trẻ

Khi còn trong bụng mẹ, bé nhận chất dinh dưỡng và ôxy qua nhau thai bám vào thành trong tử cung mẹ, nhau thai được nối với em bé bằng dây rốn thông qua một lỗ nhỏ trên bụng của bé. Sau khi chào đời, bé có khả năng thở, bú, tiêu tiểu nên dây rốn trở nên không cần thiết vì vậy nó được kẹp lại và cắt bỏ ngay sau khi sinh. Cuống rốn là phần còn lại sau khi dây rốn được cắt tại phòng sinh. 24 giờ sau sinh, khi mặt cắt rốn khô, có thể tháo kẹp rốn an toàn khỏi cuống rốn. Chú ý trong khi thay tã, kẹp rốn có thể bị kéo giật lên, gây tổn thương chân rốn.

Thông thường, dây rốn sẽ tự khô và rụng trong vòng từ 1-2 tuần. Trong thời gian rốn chưa khô rụng, cần chăm sóc đặc biệt cuống rốn. Thời tiết nóng, các mẹ chỉ cần mặc cho bé tã và áo sơ sinh rộng để không khí lưu thông giúp cho quá trình làm khô rốn nhanh hơn. Không mặc áo bó sát cơ thể bé khi cuống rốn chưa rụng. Tránh hoặc hạn chế tuyệt đối để nước tiểu hoặc phân su dính vào cuống rốn trẻ. Thời gian rụng rốn ở mỗi bé khác nhau, vì vậy các mẹ không nên dùng tay kiểm tra hoặc giật dây rốn lên. Đặc biệt lưu ý không được cố gắng kéo đứt dây rốn, ngay cả khi nó chỉ còn sự gắn kết rất lỏng lẻo.

Nếu không được chăm sóc tốt, rốn sẽ là cửa ngõ để vi khuẩn xâm nhập cơ thể bé gây nhiễm khuẩn. Đến khi cuống rốn rụng, các mẹ có thể thấy một chút máu trên tã, điều này là bình thường do vậy đừng vì quá lo lắng mà dùng thuốc bôi hay rắc vào rốn trẻ. Nếu cảm thấy không yên tâm, bạn có thể đưa bé đến bệnh viện để được thăm, khám và chỉ dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh như thế nào?

Thông thường, nếu bà mẹ đẻ thường, không có nguy cơ, sản phụ chỉ lưu lại nhà hộ sinh 2-3 ngày và được bác sĩ cho ra viện về nhà tự theo dõi tiếp. Nếu người mẹ ở tại cơ sở y tế thì việc chăm sóc rốn chủ yếu do các y bác sĩ, điều dưỡng viên thực hiện. Khi mẹ và bé về nhà thì việc chăm sóc, theo dõi để phát hiện các bất thường của rốn do sản phụ hoặc người thân thực hiện. Nếu chưa biết cách chăm sóc rốn, các bà mẹ có thể nhờ nhân viên y tế đến nhà hướng dẫn.

Chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh rất đơn giản: việc tắm, lau người, chăm sóc trẻ là việc làm hàng ngày, song cần giữ cho rốn được khô, thoáng, sạch.

Bà mẹ cần chuẩn bị một số dụng cụ chăm sóc rốn như: cồn 70 độ, bông vô trùng, gạc vô trùng. Tất cả những thứ này có sẵn tại các quầy thuốc. Mỗi lần vệ sinh rốn cho trẻ cần rửa tay bằng xà phòng thật sạch. Gỡ gạc cũ ra, dùng bông đã thấm cồn: 1 miếng lau từ chân rốn ngược lên cuống rốn, 1 miếng lau vòng quanh rốn, chỗ tiếp xúc với da bụng, rồi lau rộng da xung quanh rốn. Để khô, sau đó thay gạc mới, đặt lên rốn rồi kéo băng rốn mới lên. Khi rốn chưa rụng, vệ sinh rốn như vậy mỗi ngày 1 lần.

Khi rốn rụng, về mặt chức năng các mạch máu đã đóng kín nhưng về cơ thể học cũng vẫn thông cho đến ngày thứ 15-20 sau khi sinh. Trong khoảng thời gian mới rụng, các mạch máu rốn sẽ là ngõ vào của các vi trùng gây bệnh. Bởi vậy, khi rốn đã rụng vẫn nên duy trì vệ sinh rốn bằng cồn rồi che rốn bằng gạc mỏng, giữ sạch chỗ lên da non cho đến khi rốn khô hẳn. Trường hợp thấy rốn có mủ hoặc rớm máu, mùi hôi, cần dùng nước ôxy già để rửa, chờ khô, đặt gạc mỏng lên. Làm như vậy 3 lần/ngày. Trường hợp phát hiện chỗ rốn có sưng đỏ, rốn rỉ dịch, có mủ hoặc vẫn còn ướt sau khi rụng, rốn có mùi hôi, trẻ sốt, bỏ bú thì cần đưa trẻ đến bệnh viện để điều trị kịp thời.